هدف آزمایش‌های غربالگری سرطان، تشخیص سرطان قبل از بروز علائم و زمانی است که درمان موفقیت‌آمیز آن آسان‌تر باشد. یک آزمایش غربالگری مؤثر، آزمایشی است که
- سرطان را زود تشخیص می‌دهد
- احتمال مرگ ناشی از سرطان را در فردی که مرتباً غربالگری می‌شود، کاهش می‌دهد.
- مزایای بالقوه آن بیشتر از مضراتش است (مضرات احتمالی آزمایش‌های غربالگری شامل خونریزی یا سایر آسیب‌های فیزیکی، نتایج آزمایش مثبت کاذب یا منفی کاذب ، و تشخیص و درمان بیش از حد- تشخیص و درمان سرطان‌هایی که مشکلی ایجاد نمی‌کردند و نیازی به درمان نداشتند)
برای اطلاعات بیشتر در مورد مزایا و معایب بالقوه غربالگری سرطان، نحوه مطالعه آزمایش‌های غربالگری و تصمیم‌گیری آگاهانه، به مرور کلی غربالگری سرطان-برای بیماران مراجعه کنید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند
آزمایش‌های غربالگری سرطان توصیه‌شده
چندین آزمایش غربالگری سرطان مؤثر تلقی می‌شوند و توسط گروه‌های متخصص توصیه می‌شوند.
غربالگری سرطان پستان
نشان داده شده است که ماموگرافی غربالگری، مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را در بین زنان ۴۰ تا ۷۴ ساله، به ویژه در سنین ۵۰ تا ۶۹ سال، کاهش می‌دهد.
گروه‌های متخصص عموماً توصیه می‌کنند که زنان غربالگری سرطان پستان را از سن ۴۰ سالگی شروع کنند.
برای اطلاعات بیشتر، به اطلاعات ماموگرافی و غربالگری سرطان پستان مراجعه کنید.
غربالگری سرطان دهانه رحم
آزمایش‌های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و آزمایش‌های پاپ اسمیر، آزمایش‌های غربالگری سرطان دهانه رحم توصیه می‌شوند که می‌توانند به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده شوند. این آزمایش‌ها از بیماری جلوگیری می‌کنند زیرا به سلول‌های غیرطبیعی اجازه می‌دهند قبل از تبدیل شدن به سرطان، شناسایی و درمان شوند.
گروه‌های متخصص عموماً توصیه می‌کنند که آزمایش از سن ۲۱ سالگی شروع شود و در سن ۶۵ سالگی پایان یابد (برای زنانی که غربالگری قبلی کافی داشته‌اند و در معرض خطر بالای سرطان دهانه رحم نیستند).
برای اطلاعات بیشتر، به غربالگری سرطان دهانه رحم مراجعه کنید.
غربالگری سرطان کولورکتال
نشان داده شده است که چندین آزمایش غربالگری، از جمله کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و آزمایش مدفوع (مانند آزمایش خون مخفی مدفوع با حساسیت بالا و آزمایش‌های ایمونوشیمیایی مدفوع) خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهند. علاوه بر تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ، برخی آزمایش‌ها می‌توانند رشد غیرطبیعی روده بزرگ (انواع خاصی از پولیپ‌ها) را پیدا کنند و به آنها اجازه دهند قبل از تبدیل شدن به سرطان، برداشته شوند.
گروه‌های متخصص عموماً توصیه می‌کنند افرادی که در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند، غربالگری منظم سرطان روده بزرگ را در سنین ۴۵ تا ۷۵ سالگی انجام دهند.
برای اطلاعات بیشتر، به برگه اطلاعاتی «آزمایش‌های غربالگری برای تشخیص سرطان کولورکتال و پولیپ‌ها» مراجعه کنید.
غربالگری سرطان ریه
نشان داده شده است که توموگرافی کامپیوتری مارپیچی (helical computed tomography) با دوز پایین، مرگ و میر ناشی از سرطان ریه را در میان سیگاری‌های قهار کاهش می‌دهد.
گروه‌های متخصص عموماً غربالگری برخی از افراد سیگاری قهار فعلی یا سابق را در سنین ۵۰ تا ۸۰ سال توصیه می‌کنند.
برای اطلاعات بیشتر، به صفحه کارآزمایی ملی غربالگری ریه، خلاصه غربالگری سرطان ریه و برگه اطلاعات اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) و سرطان مراجعه کنید.
سایر آزمایش‌های غربالگری
آزمایش‌های غربالگری که اثربخشی آنها اثبات نشده است، ممکن است همچنان ارائه شوند، به خصوص برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های خاص هستند. مثال‌ها عبارتند از:
آزمایش خون آلفا فتوپروتئین
آزمایش خون آلفا فتوپروتئین گاهی اوقات همراه با سونوگرافی کبد، برای تشخیص زودهنگام سرطان کبد در افرادی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند، استفاده می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر، به غربالگری سرطان کبد مراجعه کنید.
ام آر آی پستان
آزمایش تصویربرداری ام آر آی پستان ممکن است همراه با ماموگرافی برای افرادی که در معرض خطر بالای سرطان پستان هستند، مانند افرادی که جهش مضر در ژن BRCA1 یا ژن BRCA2 دارند، استفاده شود. ام آر آی پستان گاهی اوقات به عنوان غربالگری تکمیلی برای زنانی که پستان‌های متراکم دارند، استفاده می‌شود، اگرچه مشخص نیست که آیا نتایج سلامتی آنها را بهبود می‌بخشد یا خیر.
برای اطلاعات بیشتر، به برگه اطلاعات تغییرات ژن BRCA: خطر سرطان و آزمایش ژنتیک ، و پستان‌های متراکم: پاسخ به سوالات متداول مراجعه کنید.
آزمایش CA-125
آزمایش خون CA-125 که اغلب همراه با سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌شود، ممکن است برای تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان، به ویژه در زنانی که در معرض خطر بالای ابتلا به این بیماری هستند، مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه این آزمایش می‌تواند به تشخیص سرطان تخمدان در زنانی که علائم دارند کمک کند و می‌تواند برای ارزیابی عود سرطان در زنانی که قبلاً به این بیماری مبتلا بوده‌اند، مورد استفاده قرار گیرد، اما به عنوان یک آزمایش غربالگری سرطان تخمدان مؤثر نشان داده نشده است.
برای اطلاعات بیشتر، به خلاصه غربالگری سرطان تخمدان مراجعه کنید.
معاینات بالینی پستان و معاینات منظم خودآزمایی پستان
معاینه روتین پستان‌ها توسط ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی (معاینه بالینی پستان) یا توسط خود زنان (خودآزمایی پستان) نشان نداده است که مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را کاهش می‌دهد. با این حال، اگر خود فرد یا ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی او متوجه توده یا تغییر غیرمعمول دیگری در پستان شود، بررسی آن مهم است.
برای اطلاعات بیشتر، به خلاصه غربالگری سرطان پستان مراجعه کنید.
آزمایش‌های تشخیص چند سرطان
آزمایش‌های تشخیص چند سرطانی (MCD) آزمایش‌هایی هستند که سیگنال‌های بیولوژیکی موجود در مایعات بدن را که ممکن است توسط سلول‌های سرطانی منتشر شوند، اندازه‌گیری می‌کنند. این سیگنال‌ها همچنین به عنوان نشانگرهای زیستی یا نشانگرهای تومور شناخته می‌شوند. بسته به اینکه آزمایش MCD کدام سیگنال‌ها را اندازه‌گیری می‌کند، ممکن است چندین نوع مختلف سرطان را تشخیص دهد. اینکه آیا آزمایش‌های MCD برای غربالگری سرطان در افراد بدون علامت مؤثر هستند یا خیر، ناشناخته است و باید از طریق کارآزمایی‌های بالینی تصادفی ارزیابی شود.
هیچ آزمایش MCD توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تأیید نشده است. با این حال، یک ارائه دهنده خدمات درمانی ممکن است بتواند آزمایش MCD را برای بیمار سفارش دهد.
برای اطلاعات بیشتر، به نشانگرهای تومور و پرسش و پاسخ در مورد آزمایش‌های تشخیص چند سرطان مراجعه کنید.
آزمایش PSA
آزمایش خون آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA)، اغلب همراه با معاینه رکتوم دیجیتال ، برای غربالگری سرطان پروستات استفاده شده است. غربالگری سرطان پروستات ممکن است احتمال مرگ ناشی از این بیماری را کمی کاهش دهد. با این حال، گروه‌های متخصص معمولاً آزمایش روتین PSA را برای مردان در معرض خطر متوسط توصیه نمی‌کنند، زیرا خطرات بالقوه آن، از جمله خطر تشخیص بیش از حد و نتایج مثبت کاذب، وجود دارد. برخی از پزشکان ممکن است آن را برای افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند، مانند آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، توصیه کنند. افرادی که آزمایش PSA را در نظر دارند، باید با توجه به خطر شخصی خود از این بیماری و ارزش‌ها و ترجیحات خود، در مورد مزایا و معایب احتمالی با پزشکان خود صحبت کنند.
برای اطلاعات بیشتر، به برگه اطلاعات آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) و خلاصه غربالگری سرطان پروستات مراجعه کنید .
معاینات پوست
پزشکان اغلب توصیه می‌کنند افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند ، پوست خود را به طور منظم معاینه کنند یا از یک ارائه دهنده خدمات درمانی بخواهند که این کار را انجام دهد. نشان داده نشده است که چنین معایناتی خطر مرگ ناشی از سرطان پوست را کاهش می‌دهند و ممکن است منجر به درمان بیش از حد شوند. با این حال، افراد باید از تغییرات در پوست خود، مانند خال جدید یا تغییر در خال موجود، آگاه باشند و این موارد را فوراً به پزشک خود گزارش دهند.
برای اطلاعات بیشتر، به برگه اطلاعاتی «خال‌های معمولی، خال‌های دیسپلاستیک و خطر ملانوما» و غربالگری سرطان پوست مراجعه کنید .
سونوگرافی ترانس‌واژینال
آزمایش تصویربرداری اولتراسوند ترانس واژینال ، که می‌تواند تصاویری از تخمدان‌ها و رحم زن ایجاد کند، گاهی اوقات در زنانی که در معرض خطر بالای سرطان تخمدان (به دلیل داشتن جهش ژنی مضر BRCA1 یا BRCA2) یا سرطان آندومتر (به دلیل ابتلا به بیماری به نام سندرم لینچ) هستند، استفاده می‌شود. اما نشان داده نشده است که این آزمایش مرگ و میر ناشی از هیچ یک از این سرطان‌ها را کاهش می‌دهد.
برای اطلاعات بیشتر، به غربالگری سرطان تخمدان و غربالگری سرطان آندومتر مراجعه کنید.
کولونوسکوپی مجازی
کولونوسکوپی مجازی امکان بررسی روده بزرگ و راست روده را از خارج از بدن فراهم می‌کند. اگرچه نشان داده نشده است که این روش مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد و ممکن است مشکلات احتمالی خارج از روده بزرگ را که نیاز به بررسی بیشتر دارند، آشکار کند، اما اگر این آزمایش تنها آزمایش غربالگری سرطان روده بزرگ باشد که برای فرد قابل قبول است، ممکن است توصیه شود.
برای اطلاعات بیشتر، به برگه اطلاعاتی «آزمایش‌های غربالگری برای تشخیص سرطان کولورکتال و پولیپ‌ها» و خلاصه غربالگری سرطان کولورکتال مراجعه کنید.
سوالاتی که باید در مورد غربالگری سرطان از پزشک خود بپرسید
دانستن اینکه آیا باید آزمایش غربالگری سرطان انجام دهید، چه زمانی و چند وقت یکبار باید آن را انجام دهید و در چه سنی باید آن را متوقف کنید، می‌تواند گیج‌کننده باشد. صحبت در مورد سوالات زیر با پزشک می‌تواند به شما در درک بهترین برنامه غربالگری سرطان برای شما کمک کند.
- آیا آزمایش غربالگری سرطان برای من توصیه می‌شود؟ کدام آزمایش‌ها؟
- هر چند وقت یکبار باید این آزمایش را انجام دهم؟ از چه سنی باید انجام آن را متوقف کنم؟
- هدف از آزمون چیست؟
- آیا این آزمایش نیاز به آمادگی دارد و چگونه می‌توانم این کار را انجام دهم؟
- در طول آزمایش چه اتفاقی می‌افتد؟
- آیا انجام آزمایش خطراتی دارد؟
- چقدر طول می‌کشد تا نتایج آزمایش‌ها آماده شود؟
- چگونه نتایج آزمایش را به من اطلاع خواهید داد؟ مثلاً از طریق ایمیل، پورتال سلامت آنلاین، تلفن؟
- اگر نتایج آزمایشم را دریافت نکنم، با چه کسی باید تماس بگیرم؟ آیا شماره تلفنی وجود دارد که بتوانم با آن تماس بگیرم؟
- اگر نتایج طبیعی نباشند چه اتفاقی می‌افتد؟
منابع مرتبط
- اعداد و ارقام تکان‌دهنده: آمار غربالگری سرطان واقعاً چه چیزی به ما می‌گویند
- مطالعه‌ای نشان می‌دهد که دستورالعمل‌های غربالگری سرطان اغلب فاقد اطلاعات در مورد مضرات احتمالی هستند
- بسیاری از بزرگسالان مسن به طور غیرضروری برای سرطان‌های شایع غربالگری می‌شوند
- مطالعه‌ای به بحث در مورد ماموگرافی در زنان مسن دامن می‌زند
- چه اتفاقی می‌افتد اگر افراد بیشتری برای سرطان غربالگری شوند؟
- مطالعه‌ای بررسی می‌کند که آیا آزمایش خون می‌تواند سرطان‌های اولیه را شناسایی کند یا خیر
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
نظاذت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
