برخی از درمان‌های سرطان، مانند شیمی‌درمانی و درمان هدفمند، می‌توانند خطر خونریزی و کبودی را افزایش دهند. این درمان‌ها می‌توانند تعداد پلاکت‌ها را در خون کاهش دهند. پلاکت‌ها سلول‌هایی هستند که به لخته شدن خون و توقف خونریزی کمک می‌کنند. وقتی تعداد پلاکت‌های شما کم است، ممکن است زیاد یا خیلی راحت دچار کبودی یا خونریزی شوید و لکه‌های ریز بنفش یا قرمز روی پوست خود داشته باشید. به این وضعیت ترومبوسیتوپنی می‌گویند. در صورت مشاهده هر یک از این تغییرات، مهم است که به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
اگر مشکلات جدی‌تری مانند موارد زیر دارید، با پزشک یا پرستار خود تماس بگیرید:
- خونریزی که بعد از چند دقیقه بند نمی‌آید؛ خونریزی از دهان، بینی یا هنگام استفراغ؛ خونریزی از واژن در زمانی غیر از دوره قاعدگی؛ ادرار قرمز یا صورتی؛ مدفوع سیاه یا خونی؛ یا خونریزی در طول دوره قاعدگی که شدیدتر یا طولانی‌تر از حد معمول است.
- تغییرات سر یا بینایی مانند سردردهای شدید یا تغییر در کیفیت بینایی، یا اگر احساس گیجی یا خواب‌آلودگی شدید دارید.
راه‌های کنترل خونریزی و کبودی
اگر در معرض خطر خونریزی و کبودی هستید، اقدامات زیر را انجام دهید:
- از مصرف برخی داروها خودداری کنید. بسیاری از داروهای بدون نسخه حاوی آسپرین یا ایبوپروفن هستند که می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند. در صورت شک، حتماً محتویات دارو را بررسی کنید. فهرستی از داروها و محصولاتی را که باید از مصرف آنها خودداری کنید، از تیم مراقبت‌های بهداشتی خود دریافت کنید. همچنین ممکن است در صورت پایین بودن تعداد پلاکت‌ها، به شما توصیه شود که مصرف الکل را محدود یا از آن اجتناب کنید.
- برای جلوگیری از خونریزی، مراقبت بیشتری داشته باشید. دندان‌هایتان را به آرامی و با یک مسواک بسیار نرم مسواک بزنید. حتی وقتی داخل خانه هستید، کفش بپوشید. هنگام استفاده از اشیاء تیز بسیار مراقب باشید. از ریش‌تراش برقی به جای تیغ استفاده کنید. برای جلوگیری از خشکی و ترک خوردگی پوست و لب‌ها، از لوسیون و بالم لب استفاده کنید. اگر یبوست دارید یا متوجه خونریزی از مقعد خود شده‌اید، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
- مراقب خونریزی یا کبودی باشید. اگر شروع به خونریزی کردید، با یک پارچه تمیز محکم روی محل فشار دهید. فشار دادن را تا زمانی که خونریزی متوقف شود ادامه دهید. اگر کبود شدید، روی محل یخ بگذارید.
صحبت با تیم مراقبت‌های بهداشتی در مورد خونریزی و کبودی
با تهیه فهرستی از سوالاتی که باید بپرسید، برای ویزیت خود آماده شوید. اضافه کردن این سوالات را به فهرست خود در نظر بگیرید:
- برای جلوگیری از خونریزی یا کبودی چه اقداماتی می‌توانم انجام دهم؟
- چه مدت باید صبر کنم تا خونریزی بند بیاید؟
- آیا لازم است چیزهایی را که می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند، مانند الکل یا فعالیت جنسی، محدود یا از آنها اجتناب کنم؟
- از چه داروها، ویتامین‌ها یا گیاهان دارویی باید اجتناب کنم؟ آیا می‌توانم فهرستی از داروهایی که باید از آنها اجتناب کنم، از شما دریافت کنم؟
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
نظارت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
