سندرم‌های ژنتیکی ماژور مرتبط با سرطان روده بزرگ

نام سندرم‌های مستعد سرطان روده بزرگ که در ابتدا در دهه‌های ۱۸۰۰ و ۱۹۰۰ توسط یافته‌های بالینی آنها توصیف شده بودند، اغلب منعکس کننده پزشک یا بیمار و خانواده مرتبط با این سندرم بودند (به عنوان مثال، سندرم گاردنر، سندرم تورکوت، سندرم مویر-توره، سندرم لینچ ، سندرم پوتز-جگرز [PJS]، سندرم بانایان-رایلی-رووالکابا و سندرم کودن). این سندرم‌ها با افزایش خطر ابتلا به آدنوکارسینوم روده بزرگ در طول عمر مرتبط بودند. اکثراً تصور می‌شد که آنها الگوهای وراثتی اتوزومال غالب دارند. پولیپ‌های آدنوماتوز روده بزرگ مشخصه چهار مورد اول بودند، در حالی که هامارتوم‌ها مشخصه سه مورد آخر بودند.

با توسعه پروژه ژنوم انسانی و شناسایی ژن آدنوماتوز پولیپوز کولی (APC) روی کروموزوم 5q در سال 1990، همپوشانی و تفاوت‌های بین این سندرم‌های خانوادگی آشکار شد. سندرم گاردنر و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) مترادف نشان داده شدند و هر دو توسط واریانتهای بیماری‌زا در ژن APC ایجاد می‌شوند. FAP ضعیف‌شده (AFAP) به عنوان سندرمی با آدنوم‌ها و تظاهرات خارج روده‌ای کمتر به دلیل واریانت بیماری‌زای APC در انتهای 3′ یا 5′ ژن شناخته شد. پولیپوز مرتبط با MUTYH یا همان (MAP) به عنوان یک سندرم پولیپ آدنوماتوز جداگانه با وراثت اتوزومال مغلوب شناخته شد. پس از شناسایی واریانتهای بیماری‌زا، خطر مطلق سرطان کولورکتال (CRC) برای ناقلین واریانتهای بیماری‌زا بهتر قابل ارزیابی بود (به جدول 3 مراجعه کنید).

جدول 3. خطرات مطلق سرطان کولورکتال (CRC) برای ناقلین واریانتهای بیماری‌زا در سندرم‌های ارثی CRC

با این اکتشافات، آزمایش ژنتیک و مدیریت ریسک امکان‌پذیر شد. آزمایش ژنتیک به جستجوی واریانت‌ها در ژن‌های مستعد سرطان شناخته شده با استفاده از تکنیک‌های متنوع اشاره دارد. آزمایش ژنتیکی جامع شامل تعیین توالی کل ناحیه کدکننده یک ژن، مرزهای اینترون – اگزون (محل‌های پیرایش) و ارزیابی بازآرایی‌ها، حذف‌ها یا سایر تغییرات در تعداد کپی (با تکنیک‌هایی مانند تکثیر پروب وابسته به اتصال چندگانه [MLPA] یا Southern blot) است. با وجود تجربه گسترده انباشته شده که به تشخیص واریانت‌های بیماری‌زا از واریانت‌ها و پلی‌مورفیسم‌های خوش‌خیم کمک می‌کند ، آزمایش ژنتیک گاهی اوقات واریانت‌هایی با اهمیت نامشخص (VUS) را شناسایی می‌کند که نمی‌توان از آنها برای اهداف پیش‌بینی استفاده کرد.

منابع:

1. Bussey HJ: Familial Polyposis Coli: Family Studies, Histopathology, Differential Diagnosis, and Results of Treatment. The Johns Hopkins University Press, 1975.
2. Burt RW, Leppert MF, Slattery ML, et al.: Genetic testing and phenotype in a large kindred with attenuated familial adenomatous polyposis. Gastroenterology 127 (2): 444-51, 2004. [PUBMED Abstract]
3. Choi YH, Cotterchio M, McKeown-Eyssen G, et al.: Penetrance of colorectal cancer among MLH1/MSH2 carriers participating in the colorectal cancer familial registry in Ontario. Hered Cancer Clin Pract 7 (1): 14, 2009. [PUBMED Abstract]
4. Bonadona V, Bonaïti B, Olschwang S, et al.: Cancer risks associated with germline mutations in MLH1, MSH2, and MSH6 genes in Lynch syndrome. JAMA 305 (22): 2304-10, 2011. [PUBMED Abstract]
5. Møller P, Seppälä T, Bernstein I, et al.: Cancer incidence and survival in Lynch syndrome patients receiving colonoscopic and gynaecological surveillance: first report from the prospective Lynch syndrome database. Gut 66 (3): 464-472, 2017. [PUBMED Abstract]
6. Baglietto L, Lindor NM, Dowty JG, et al.: Risks of Lynch syndrome cancers for MSH6 mutation carriers. J Natl Cancer Inst 102 (3): 193-201, 2010. [PUBMED Abstract]
7. Aretz S, Uhlhaas S, Goergens H, et al.: MUTYH-associated polyposis: 70 of 71 patients with biallelic mutations present with an attenuated or atypical phenotype. Int J Cancer 119 (4): 807-14, 2006. [PUBMED Abstract]
8. Hearle N, Schumacher V, Menko FH, et al.: Frequency and spectrum of cancers in the Peutz-Jeghers syndrome. Clin Cancer Res 12 (10): 3209-15, 2006. [PUBMED Abstract]
9. Coburn MC, Pricolo VE, DeLuca FG, et al.: Malignant potential in intestinal juvenile polyposis syndromes. Ann Surg Oncol 2 (5): 386-91, 1995. [PUBMED Abstract]
10. Desai DC, Neale KF, Talbot IC, et al.: Juvenile polyposis. Br J Surg 82 (1): 14-7, 1995. [PUBMED Abstract]

تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش

نظارت و تءیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک