فعالیت بدنی و سرطان

فعالیت بدنی چیست؟

فعالیت بدنی به عنوان هر حرکتی که از عضلات اسکلتی استفاده می‌کند و به انرژی بیشتری نسبت به حالت استراحت نیاز دارد، تعریف می‌شود. فعالیت بدنی می‌تواند شامل پیاده‌روی، دویدن، رقصیدن، دوچرخه‌سواری، شنا، انجام کارهای خانه، ورزش و انجام فعالیت‌های ورزشی باشد.

معیاری به نام معادل متابولیکی وظیفه یا MET برای توصیف شدت فعالیت بدنی استفاده می‌شود. یک MET میزان انرژی مصرف شده توسط فردی است که در حالت استراحت نشسته است. فعالیت‌های با شدت سبک کمتر از 3 MET، فعالیت‌های با شدت متوسط ​​3 تا 6 MET و فعالیت‌های شدید 6 MET یا بیشتر مصرف می‌کنند (1).

رفتار کم‌تحرک به هر رفتاری در زمان بیداری گفته می‌شود که با مصرف انرژی 1.5 MET یا کمتر در حالت نشسته، لمیده یا دراز کشیده مشخص می‌شود (1). نمونه‌هایی از رفتارهای کم‌تحرک شامل بیشتر کارهای اداری، رانندگی و نشستن هنگام تماشای تلویزیون است.

یک فرد می‌تواند از نظر جسمی فعال باشد و در عین حال زمان قابل توجهی را در حالت نشسته بگذراند.

چه اطلاعاتی در مورد رابطه بین فعالیت بدنی و خطر ابتلا به سرطان وجود دارد؟

شواهدی که فعالیت بدنی بالاتر را با کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط می‌دانند، عمدتاً از مطالعات مشاهده‌ای به دست می‌آیند که در آن‌ها افراد فعالیت بدنی خود را گزارش می‌دهند و سال‌ها برای تشخیص سرطان پیگیری می‌شوند. اگرچه مطالعات مشاهده‌ای نمی‌توانند رابطه علی و معلولی را اثبات کنند، اما وقتی مطالعات در جمعیت‌های مختلف نتایج مشابهی دارند و وقتی مکانیسم احتمالی برای یک رابطه علی و معلولی وجود دارد، این امر شواهدی از یک ارتباط علی و معلولی را ارائه می‌دهد. 

شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد سطوح بالاتر فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان مرتبط است (2-4). 

• سرطان مثانه: در یک متاآنالیز در سال 2014 از 11 مطالعه کوهورت  و 4 مطالعه مورد-شاهدی، خطر ابتلا به سرطان مثانه برای افرادی که بالاترین سطح فعالیت بدنی تفریحی یا شغلی را داشتند، 15٪ کمتر از افرادی بود که کمترین سطح را داشتند (5). یک تجزیه و تحلیل ترکیبی از بیش از 1 میلیون نفر نشان داد که فعالیت بدنی در اوقات فراغت با 13٪ کاهش خطر ابتلا به سرطان مثانه مرتبط است (6).
• سرطان پستان: بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که زنان فعال از نظر جسمی در مقایسه با زنان غیرفعال، خطر ابتلا به سرطان پستان کمتری دارند. در یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۶ که شامل ۳۸ مطالعه گروهی بود، زنانی که بیشترین فعالیت بدنی را داشتند، ۱۲ تا ۲۱ درصد کمتر از زنانی که کمترین فعالیت بدنی را داشتند، در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار داشتند (7). فعالیت بدنی با کاهش مشابه خطر ابتلا به سرطان پستان در بین زنان قبل و بعد از یائسگی مرتبط بوده است (7، 8). زنانی که فعالیت بدنی خود را پس از یائسگی افزایش می‌دهند، ممکن است در مقایسه با زنانی که این کار را نمی‌کنند، خطر ابتلا به سرطان پستان کمتری داشته باشند (9-10).
• سرطان روده بزرگ: در یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۶ از ۱۲۶ مطالعه، افرادی که بالاترین سطح فعالیت بدنی را داشتند، ۱۹٪ کمتر از افرادی که کمترین فعالیت بدنی را داشتند، در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار داشتند (11). 
• سرطان آندومتر: چندین متاآنالیز و مطالعه گروهی، رابطه بین فعالیت بدنی و خطر ابتلا به سرطان آندومتر (سرطان پوشش داخلی رحم) را بررسی کرده‌اند (12-15). در یک متاآنالیز از 33 مطالعه، زنان با فعالیت بدنی بالا، 20٪ کمتر از زنان با فعالیت بدنی کم، در معرض خطر ابتلا به سرطان آندومتر بودند (12). شواهدی وجود دارد که این ارتباط غیرمستقیم است، به این معنی که فعالیت بدنی باید چاقی را کاهش دهد تا فواید آن مشاهده شود. چاقی یک عامل خطر قوی برای سرطان آندومتر است (12-14).
• سرطان مری: یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۴ از نه مطالعه کوهورت و ۱۵ مطالعه موردی-شاهدی نشان داد افرادی که بیشترین فعالیت بدنی را داشتند، ۲۱٪ کمتر از افرادی که کمترین فعالیت بدنی را داشتند، در معرض خطر ابتلا به آدنوکارسینوم مری قرار داشتند (16). 
• سرطان کلیه (سلول کلیوی): در یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۳ از ۱۱ مطالعه کوهورت و ۸ مطالعه مورد-شاهدی، افرادی که بیشترین فعالیت بدنی را داشتند، ۱۲٪ کمتر از افرادی که کمترین فعالیت را داشتند، در معرض خطر ابتلا به سرطان کلیه قرار داشتند (17). یک تجزیه و تحلیل ترکیبی از بیش از ۱ میلیون نفر نشان داد که فعالیت بدنی در اوقات فراغت با ۲۳٪ کاهش خطر ابتلا به سرطان کلیه مرتبط است (6).
• سرطان معده: یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۶ از ۱۰ مطالعه کوهورت و ۱۲ مطالعه مورد-شاهدی گزارش داد که افرادی که بیشترین فعالیت بدنی را داشتند، ۱۹٪ کمتر از افرادی که کمترین فعالیت را داشتند، در معرض خطر ابتلا به سرطان معده قرار داشتند (18).

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه مرتبط است (2، 4). با این حال، ممکن است تفاوت در سیگار کشیدن، نه در فعالیت بدنی، چیزی باشد که ارتباط فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه را توضیح می‌دهد. در یک متاآنالیز در سال 2016 از 25 مطالعه مشاهده‌ای، فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه در بین افراد سیگاری سابق و فعلی مرتبط بود، اما با خطر ابتلا به سرطان ریه در بین افراد غیرسیگاری مرتبط نبود (19). 

برای چندین سرطان دیگر، شواهد محدودتری از این ارتباط وجود دارد. این سرطان‌ها شامل برخی سرطان‌های خون و همچنین سرطان‌های پانکراس، پروستات، تخمدان، تیروئید، کبد و رکتوم می‌شوند (2، 6). 

چگونه ممکن است فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط باشد؟

ورزش اثرات بیولوژیکی زیادی بر بدن دارد که برخی از آنها برای توضیح ارتباط با سرطان‌های خاص پیشنهاد شده‌اند. این موارد عبارتند از:

• کاهش سطح هورمون‌های جنسی، مانند استروژن، و عوامل رشدی که با ایجاد و پیشرفت سرطان مرتبط هستند (20) [پستان، روده بزرگ]
• جلوگیری از سطح بالای انسولین خون ، که با ایجاد و پیشرفت سرطان مرتبط است (20) [پستان، روده بزرگ]
• کاهش التهاب
• بهبود عملکرد سیستم ایمنی
• تغییر متابولیسم اسیدهای صفراوی، کاهش مواجهه دستگاه گوارش با این مواد سرطان‌زای مشکوک  (21، 22) [روده بزرگ]
• کاهش زمان لازم برای عبور غذا از دستگاه گوارش ، که باعث کاهش قرار گرفتن دستگاه گوارش در معرض مواد سرطان‌زای احتمالی [روده بزرگ] می‌شود. 
• کمک به جلوگیری از چاقی، که عامل خطر بسیاری از سرطان‌ها است

چه اطلاعاتی در مورد رابطه بین کم تحرکی و خطر ابتلا به سرطان وجود دارد؟

اگرچه مطالعات کمتری در مورد رفتار بی‌تحرک و خطر سرطان نسبت به فعالیت بدنی و خطر سرطان وجود دارد، رفتار بی‌تحرک – نشستن، لم دادن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی (به غیر از خوابیدن) – یک عامل خطر برای ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن و مرگ زودرس است ( 4، 23، 24). همچنین ممکن است با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مرتبط باشد (23، 25).

چه میزان فعالیت بدنی توصیه می‌شود؟

دستورالعمل‌های فعالیت بدنی وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده برای آمریکایی‌ها، ویرایش دوم، که در سال 2018 منتشر شد (1)، توصیه می‌کند که برای مزایای قابل توجه سلامتی و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، از جمله سرطان، بزرگسالان در فعالیت‌های زیر شرکت کنند:

• ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط ، ۷۵ تا ۱۰۰ دقیقه فعالیت هوازی شدید، یا ترکیبی معادل از هر شدت در هر هفته. این فعالیت بدنی را می‌توان در هر دوره‌ای با هر مدت زمانی انجام داد.
• فعالیت‌های تقویت عضلات حداقل ۲ روز در هفته
• تمرینات تعادلی، علاوه بر فعالیت‌های هوازی و تقویت عضلات

آیا فعالیت بدنی برای بازماندگان سرطان مفید است؟

بله. گزارشی از میزگرد بین‌المللی چند رشته‌ای کالج پزشکی ورزشی آمریکا در سال 2018 در مورد فعالیت بدنی و پیشگیری و کنترل سرطان (26) نتیجه گرفت که تمرین و آزمایش ورزش به طور کلی برای بازماندگان سرطان بی‌خطر است و هر بازمانده باید سطحی از فعالیت بدنی را حفظ کند. 

همچنین جمع‌بندی شد:

• شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهد تمرینات هوازی با شدت متوسط ​​و/یا تمرینات مقاومتی در طول و بعد از درمان سرطان می‌تواند اضطراب، علائم افسردگی و خستگی را کاهش داده و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و عملکرد فیزیکی  را بهبود بخشد.
• شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهد تمرین ورزشی در افرادی که لنف ادم مرتبط با سرطان پستان دارند یا ممکن است به آن مبتلا شوند، بی‌خطر است.
• شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ورزش برای سلامت استخوان و کیفیت خواب مفید است. 
• شواهد کافی مبنی بر اینکه فعالیت بدنی می‌تواند به جلوگیری از سمیت قلبی یا نوروپاتی محیطی ناشی از شیمی‌درمانی کمک کند یا عملکرد شناختی، زمین خوردن، حالت تهوع، درد، عملکرد جنسی یا تحمل درمان را بهبود بخشد، وجود ندارد.

علاوه بر این، یافته‌های تحقیقاتی این احتمال را مطرح کرده‌اند که فعالیت بدنی ممکن است اثرات مفیدی بر بقای بیماران مبتلا به سرطان‌های پستان، روده بزرگ و پروستات داشته باشد (26، 27). 

• سرطان پستان: در یک بررسی سیستماتیک و متاآنالیز از مطالعات مشاهده‌ای در سال 2019 ، بازماندگان سرطان پستان که بیشترین فعالیت بدنی را داشتند، 42٪ خطر مرگ به هر علتی و 40٪ خطر مرگ ناشی از سرطان پستان کمتری نسبت به افرادی که کمترین فعالیت بدنی را داشتند، داشتند (28). 
• سرطان کولورکتال: شواهد حاصل از مطالعات اپیدمیولوژیک متعدد نشان می‌دهد که فعالیت بدنی پس از تشخیص سرطان کولورکتال با 30٪ کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان کولورکتال و 38٪ کاهش خطر مرگ به هر علتی مرتبط است (4). 
• سرطان پروستات: شواهد محدود از چند مطالعه اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که فعالیت بدنی پس از تشخیص سرطان پروستات با 33٪ کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات و 45٪ کاهش خطر مرگ به هر علتی مرتبط است (4). 

شواهد بسیار محدودی برای اثرات مفید فعالیت بدنی بر بقا در سایر سرطان‌ها، از جمله لنفوم غیر هوچکین، سرطان معده و گلیوما بدخیم وجود دارد (4). 

چه تحقیقات بیشتری در مورد رابطه بین فعالیت بدنی و سرطان در حال انجام است؟

یافته‌های حاصل از مطالعات مشاهده‌ای شواهد زیادی مبنی بر ارتباط بین سطوح بالاتر فعالیت بدنی و کاهش خطر ابتلا به سرطان ارائه می‌دهند. با این حال، این مطالعات نمی‌توانند به طور کامل این احتمال را رد کنند که افراد فعال به دلیل انجام سایر رفتارهای سبک زندگی سالم، خطر ابتلا به سرطان کمتری دارند. به همین دلیل، کارآزمایی‌های بالینی که به طور تصادفی شرکت‌کنندگان را به مداخلات ورزشی اختصاص می‌دهند، قوی‌ترین شواهد را ارائه می‌دهند، زیرا سوگیری ناشی از بیماری زمینه‌ای و عدم فعالیت بدنی مرتبط را از بین می‌برند. 

برای تأیید شواهد مشاهده‌ای و تعیین میزان بالقوه‌ی این تأثیر، چندین کارآزمایی بالینی بزرگ در حال بررسی مداخلات فعالیت بدنی و/یا ورزشی در بیماران سرطانی و بازماندگان آن هستند. این کارآزمایی‌ها شامل کارآزمایی کاهش وزن سرطان پستان (BWEL) در بیماران تازه تشخیص داده شده‌ی سرطان پستان، کارآزمایی CHALLENGE در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ که اخیراً شیمی‌درمانی را به پایان رسانده‌اند (29) و کارآزمایی INTERVAL-GAP4 در مردان مبتلا به سرطان پروستات مقاوم به محرومیت از آندروژن (سرطان پروستاتی که حتی با کاهش میزان تستوسترون در بدن به سطوح بسیار پایین، به رشد خود ادامه می‌دهد) (30) هستند. 

هنوز به بسیاری از سوالات دیگر در چندین حوزه گسترده تحقیقاتی در مورد فعالیت بدنی و سرطان پاسخ داده نشده است:

• مکانیسم‌هایی که فعالیت بدنی از طریق آنها خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد، کدامند؟ 
• زمان، شدت، مدت و/یا فراوانی بهینه فعالیت بدنی مورد نیاز برای کاهش خطر ابتلا به سرطان، چه به طور کلی و چه برای نواحی خاص، در زندگی چقدر است؟
• آیا کم‌تحرکی با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است؟
• آیا ارتباط بین فعالیت بدنی و سرطان بر اساس سن یا نژاد/قومیت متفاوت است؟
• آیا فعالیت بدنی خطر ابتلا به سرطان را در افرادی که یک گونه ژنتیکی افزایش دهنده خطر سرطان را به ارث برده‌اند، کاهش می‌دهد؟

منابع منتخب

1. 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee. 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee Scientific Report. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, 2018.
2. McTiernan A, Friedenreich CM, Katzmarzyk PT, et al. Physical activity in cancer prevention and survival: A systematic review. Medicine and Science in Sports and Exercise 2019; 51(6):1252-1261. [PubMed Abstract]
3. Rezende LFM, Sá TH, Markozannes G, et al. Physical activity and cancer: an umbrella review of the literature including 22 major anatomical sites and 770 000 cancer cases. British Journal of Sports Medicine 2018; 52(13):826-833. [PubMed Abstract]
4. Patel AV, Friedenreich CM, Moore SC, et al. American College of Sports Medicine Roundtable Report on physical activity, sedentary behavior, and cancer prevention and control. Medicine and Science in Sports and Exercise 2019; 51(11):2391-2402. [PubMed Abstract]
5. Keimling M, Behrens G, Schmid D, Jochem C, Leitzmann MF. The association between physical activity and bladder cancer: systematic review and meta-analysis. British Journal of Cancer 2014; 110(7):1862-1870. [PubMed Abstract]
6. Moore SC, Lee IM, Weiderpass E, et al. Association of leisure-time physical activity with risk of 26 types of cancer in 1.44 million adults. JAMA Internal Medicine 2016; 176(6):816-825. [PubMed Abstract]
7. Pizot C, Boniol M, Mullie P, et al. Physical activity, hormone replacement therapy and breast cancer risk: A meta-analysis of prospective studies. European Journal of Cancer 2016; 52:138-154. [PubMed Abstract]
8. Hardefeldt PJ, Penninkilampi R, Edirimanne S, Eslick GD. Physical activity and weight loss reduce the risk of breast cancer: A meta-analysis of 139 prospective and retrospective studies. Clinical Breast Cancer 2018; 18(4):e601-e612. [PubMed Abstract]
9. Eliassen AH, Hankinson SE, Rosner B, Holmes MD, Willett WC. Physical activity and risk of breast cancer among postmenopausal women. Archives of Internal Medicine 2010; 170(19):1758-1764. [PubMed Abstract]
10. Fournier A, Dos Santos G, Guillas G, et al. Recent recreational physical activity and breast cancer risk in postmenopausal women in the E3N cohort. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention 2014; 23(9):1893-1902. [PubMed Abstract]
11. Liu L, Shi Y, Li T, et al. Leisure time physical activity and cancer risk: evaluation of the WHO’s recommendation based on 126 high-quality epidemiological studies. British Journal of Sports Medicine 2016; 50(6):372-378. [PubMed Abstract]
12. Schmid D, Behrens G, Keimling M, et al. A systematic review and meta-analysis of physical activity and endometrial cancer risk. European Journal of Epidemiology 2015; 30(5):397-412. [PubMed Abstract]
13. Du M, Kraft P, Eliassen AH, et al. Physical activity and risk of endometrial adenocarcinoma in the Nurses’ Health Study. International Journal of Cancer 2014; 134(11):2707-2716. [PubMed Abstract]
14. Friedenreich C, Cust A, Lahmann PH, et al. Physical activity and risk of endometrial cancer: The European prospective investigation into cancer and nutrition. International Journal of Cancer 2007; 121(2):347-355. [PubMed Abstract]
15. Borch KB, Weiderpass E, Braaten T, et al. Physical activity and risk of endometrial cancer in the Norwegian Women and Cancer (NOWAC) study. International Journal of Cancer 2017; 140(8):1809-1818. [PubMed Abstract]
16. Behrens G, Jochem C, Keimling M, et al. The association between physical activity and gastroesophageal cancer: systematic review and meta-analysis. European Journal of Epidemiology 2014; 29(3):151-170. [PubMed Abstract]
17. Behrens G, Leitzmann MF. The association between physical activity and renal cancer: systematic review and meta-analysis. British Journal of Cancer 2013; 108(4):798-811. [PubMed Abstract]
18. Psaltopoulou T, Ntanasis-Stathopoulos I, Tzanninis IG, et al. Physical activity and gastric cancer risk: A systematic review and meta-analysis. Clinical Journal of Sports Medicine 2016; 26(6):445-464. [PubMed Abstract]
19. Schmid D, Ricci C, Behrens G, Leitzmann MF. Does smoking influence the physical activity and lung cancer relation? A systematic review and meta-analysis. European Journal of Epidemiology 2016; 31(12):1173-1190. [PubMed Abstract]
20. Winzer BM, Whiteman DC, Reeves MM, Paratz JD. Physical activity and cancer prevention: a systematic review of clinical trials. Cancer Causes and Control 2011; 22(6):811-826. [PubMed Abstract]
21. Wertheim BC, Martinez ME, Ashbeck EL, et al. Physical activity as a determinant of fecal bile acid levels. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention 2009; 18(5):1591-1598. [PubMed Abstract]
22. Bernstein H, Bernstein C, Payne CM, Dvorakova K, Garewal H. Bile acids as carcinogens in human gastrointestinal cancers. Mutation Research 2005; 589(1):47-65. [PubMed Abstract]
23. Schmid D, Leitzmann MF. Association between physical activity and mortality among breast cancer and colorectal cancer survivors: a systematic review and meta-analysis. Annals of Oncology 2014; 25(7):1293-1311. [PubMed Abstract]
24. Biswas A, Oh PI, Faulkner GE, et al. Sedentary time and its association with risk for disease incidence, mortality, and hospitalization in adults: a systematic review and meta-analysis. Annals of Internal Medicine 2015; 162(2):123-132. [PubMed Abstract]
25. Patel AV, Hildebrand JS, Campbell PT, et al. Leisure-time spent sitting and site-specific cancer incidence in a large U.S. cohort. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention 2015; 24(9):1350-1359. [PubMed Abstract]
26. Campbell KL, Winters-Stone KM, Wiskemann J, et al. Exercise guidelines for cancer survivors: Consensus statement from International Multidisciplinary Roundtable. Medicine and Science in Sports and Exercise 2019; 51(11):2375-2390. [PubMed Abstract]
27. Schmitz KH, Campbell AM, Stuiver MM, et al. Exercise is medicine in oncology: Engaging clinicians to help patients move through cancer. CA: A Cancer Journal for Clinicians 2019; 69(6):468-484. [PubMed Abstract]
28. Spei ME, Samoli E, Bravi F, et al. Physical activity in breast cancer survivors: A systematic review and meta-analysis on overall and breast cancer survival. Breast 2019; 44:144-152. [PubMed Abstract]
29. Courneya KS, Booth CM, Gill S, et al. Curr Oncol. The Colon Health and Life-Long Exercise Change trial: a randomized trial of the National Cancer Institute of Canada Clinical Trials Group. Current Oncology 2008; 15(6):279-285. [PubMed Abstract]
30. Newton RU, Kenfield SA, Hart NH, et al. Intense exercise for survival among men with metastatic castrate-resistant prostate cancer (INTERVAL-GAP4): a multicentre, randomised, controlled phase III study protocol. BMJ Open 2018; 8(5):e022899. [PubMed Abstract]

تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش

نظارت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک