هورمون‌درمانی برای سرطان پروستات

هورمون‌های جنسی مردانه چیست؟

هورمون‌ها موادی هستند که توسط غدد بدن ساخته می‌شوند. هورمون‌ها در جریان خون گردش می‌کنند و عملکرد سلول‌ها یا اندام‌های خاصی را کنترل می‌کنند.

آندروژن‌ها (هورمون‌های جنسی مردانه) دسته‌ای از هورمون‌ها هستند که رشد و حفظ ویژگی‌های مردانه را کنترل می‌کنند. فراوان‌ترین آندروژن‌ها در مردان تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT) هستند. 

آندروژن‌ها برای رشد و عملکرد طبیعی پروستات، غده‌ای در سیستم تولید مثل مردان که به تولید مایع منی کمک می‌کند، مورد نیاز هستند. آندروژن‌ها همچنین برای رشد سرطان پروستات ضروری هستند. آندروژن‌ها با اتصال به گیرنده آندروژن، پروتئینی که در سلول‌های پروستات بیان می‌شود  و فعال کردن آن، رشد سلول‌های طبیعی و سرطانی پروستات را تقویت می‌کنند (1). پس از فعال شدن، گیرنده آندروژن بیان ژن‌های خاصی را که باعث رشد سلول‌های پروستات می‌شوند، تحریک می‌کند (2).

تقریباً تمام تستوسترون در بیضه‌ها تولید می‌شود؛ مقدار کمی توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شود. اگرچه سلول‌های پروستات معمولاً تستوسترون تولید نمی‌کنند، اما برخی از سلول‌های سرطانی پروستات توانایی انجام این کار را به دست می‌آورند (3).

هورمون‌درمانی چگونه در برابر سرطان پروستات عمل می‌کند؟

سرطان‌های پروستات در مراحل اولیه رشد خود، برای رشد به آندروژن‌ها نیاز دارند. هورمون‌درمانی‌ها، که درمان‌هایی هستند که سطح آندروژن را کاهش می‌دهند یا عملکرد آندروژن را مسدود می‌کنند، می‌توانند رشد چنین سرطان‌های پروستاتی را مهار کنند، که به همین دلیل سرطان پروستات حساس به محرومیت آندروژنی نامیده می‌شوند. چنین سرطان‌هایی همچنین ممکن است به عنوان وابسته به آندروژن، حساس به آندروژن، حساس به اختگی یا حساس به هورمون توصیف شوند.

اکثر سرطان‌های پروستات در نهایت به هورمون درمانی پاسخ نمی‌دهند و مقاوم به محرومیت آندروژنی می‌شوند. یعنی، حتی زمانی که سطح آندروژن در بدن بسیار پایین یا غیرقابل تشخیص است، به رشد خود ادامه می‌دهند. در گذشته، این تومورها مقاوم به هورمون، مستقل از آندروژن یا مقاوم به هورمون نیز نامیده می‌شدند. با این حال، اکنون این اصطلاحات به ندرت استفاده می‌شوند زیرا تومورها واقعاً برای رشد خود مستقل از آندروژن‌ها نیستند. در واقع، برخی از هورمون‌درمانی‌های جدیدتر در دسترس قرار گرفته‌اند که می‌توانند برای درمان تومورهای مقاوم به محرومیت آندروژنی، استفاده شوند.

چه نوع هورمون‌درمانی برای سرطان پروستات استفاده می‌شود؟

هورمون‌درمانی برای سرطان پروستات می‌تواند تولید یا استفاده از آندروژن‌ها را مسدود کند (4). درمان‌های موجود در حال حاضر می‌توانند این کار را از چندین طریق انجام دهند:

• کاهش تولید آندروژن توسط بیضه‌ها
• مسدود کردن عملکرد آندروژن‌ها در سراسر بدن
• مسدود کردن تولید (سنتز) آندروژن در سراسر بدن، از جمله توسط سلول‌های سرطانی پروستات

درمان‌هایی که تولید آندروژن توسط بیضه‌ها را کاهش می‌دهند، رایج‌ترین درمان‌های هورمونی برای سرطان پروستات و اولین نوع هورمون‌درمانی هستند که اکثر افراد مبتلا به سرطان پروستات دریافت می‌کنند. این نوع هورمون درمانی که درمان محرومیت از آندروژن یا ADT نامیده می‌شود، شامل موارد زیر است:

• ارکیکتومی، یک عمل جراحی برای برداشتن هر دو بیضه. برداشتن بیضه‌ها، که به آن جراحی اخته‌سازی می‌گویند، می‌تواند سطح تستوسترون خون را 90 تا 95 درصد کاهش دهد (5). 
• داروهایی به نام آگونیست‌های هورمون آزادکننده هورمون لوتئینیزه‌کننده (LHRH) که از ترشح هورمونی به نام هورمون لوتئینیزه‌کننده توسط غده هیپوفیز جلوگیری می‌کنند. آگونیست‌های LHRH که گاهی آنالوگ‌های LHRH نیز نامیده می‌شوند، پروتئین‌های مصنوعی هستند که از نظر ساختاری شبیه به LHRH هستند و به گیرنده LHRH در غده هیپوفیز متصل می‌شوند. (LHRH همچنین به عنوان هورمون آزادکننده گنادوتروپین یا GnRH شناخته می‌شود، بنابراین آگونیست‌های LHRH آگونیست‌های GnRH یا آنالوگ‌های GnRH نیز نامیده می‌شوند.) به طور معمول، هنگامی که سطح آندروژن در بدن پایین است، هیپوتالاموس LHRH آزاد می‌کند. این هورمون غده هیپوفیز را تحریک می‌کند تا هورمون لوتئینیزه کننده تولید کند که به نوبه خود بیضه‌ها را برای تولید آندروژن تحریک می‌کند. آگونیست‌های LHRH، مانند LHRH خود بدن، در ابتدا تولید هورمون لوتئینیزه کننده را تحریک می‌کنند. با این حال، وجود مداوم سطوح بالای آگونیست‌های LHRH در واقع باعث می‌شود غده هیپوفیز تولید هورمون لوتئینیزه کننده را متوقف کند. در نتیجه، بیضه‌ها برای تولید آندروژن تحریک نمی‌شوند.درمان با آگونیست LHRH، اخته کردن پزشکی  یا اخته کردن شیمیایی نامیده می‌شود. اما برخلاف اخته کردن جراحی (ارکیکتومی)، اخته کردن پزشکی برگشت‌پذیر است. پس از توقف درمان، تولید آندروژن معمولاً از سر گرفته می‌شود.آگونیست‌های LHRH به صورت تزریقی یا کاشت زیر پوست تجویز می‌شوند. آگونیست‌های LHRH که برای درمان سرطان پروستات در ایالات متحده تأیید شده‌اند عبارتند از  لوپرولید (لوپرون دپو، الیگارد، کامسیوی)، گوسرلین (زولادکس) و تریپتورلین (ترل‌استار).وقتی بیماران برای اولین بار آگونیست LHRH دریافت می‌کنند، ممکن است پدیده‌ای به نام “شعله ور شدن تستوسترون” را تجربه کنند. این یک افزایش موقت در سطح تستوسترون است که به این دلیل رخ می‌دهد که آگونیست‌های LHRH به طور خلاصه باعث می‌شوند غده هیپوفیز قبل از مسدود کردن ترشح هورمون لوتئینیزه کننده، هورمون لوتئینیزه کننده اضافی ترشح کند. این شعله ور شدن ممکن است علائم بالینی (مانند درد استخوان، انسداد مجرای ادرار یا مثانه و فشردگی نخاع) را بدتر کند.
• داروهایی به نام آنتاگونیست‌های LHRH که نوع دیگری از اختگی پزشکی هستند. آنتاگونیست‌های LHRH (که آنتاگونیست‌های GnRH نیز نامیده می‌شوند)  از اتصال LHRH به گیرنده‌هایش در غده هیپوفیز جلوگیری می‌کنند. این به نوبه خود از ترشح هورمون لوتئینیزه کننده جلوگیری می‌کند که تولید آندروژن توسط بیضه‌ها را متوقف می‌کند. برخلاف آگونیست‌های LHRH، آنتاگونیست‌های LHRH باعث شعله‌ور شدن تستوسترون نمی‌شوند.آنتاگونیست‌های LHRH که برای درمان سرطان پروستات پیشرفته در ایالات متحده تأیید شده‌اند عبارتند از  دگارلیکس  (فیرماگون) که به صورت تزریقی تجویز می‌شود و رلوگولیکس (اورگویکس) که قرصی است که از طریق دهان مصرف می‌شود.

درمان‌هایی که عملکرد آندروژن‌ها را در بدن مسدود می‌کنند، به نام درمان‌های ضد آندروژن، مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن یا آنتاگونیست‌های گیرنده آندروژن شناخته می‌شوند. چنین درمان‌هایی با رقابت با آندروژن‌ها برای اتصال به گیرنده‌های آندروژن عمل می‌کنند. با جلوگیری از اتصال آندروژن‌ها به گیرنده‌های آندروژن، این درمان‌ها توانایی آندروژن‌ها را در تقویت رشد سلول‌های سرطانی پروستات کاهش می‌دهند. 

مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن معمولاً همراه با ADT (ارکیکتومی یا آگونیست LHRH) استفاده می‌شوند، زیرا این ترکیب هم سطح آندروژن را کاهش می‌دهد و هم از اتصال آندروژن باقی‌مانده به گیرنده‌های آندروژن جلوگیری می‌کند. این ترکیب اغلب به عنوان انسداد آندروژن ترکیبی، انسداد کامل آندروژن، انسداد حداکثر آندروژن یا انسداد کامل آندروژن شناخته می‌شود. مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن علاوه بر اینکه به عنوان هورمون درمانی برای سرطان پروستات استفاده می‌شوند، گاهی اوقات برای چند هفته در شروع ADT برای جلوگیری از شعله‌ور شدن تستوسترون استفاده می‌شوند.

مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن که در ایالات متحده برای درمان سرطان پروستات تأیید شده‌اند شامل داروهای «نسل اول» فلوتامید، بیکالوتامید (کاسودکس) و نیلوتامید (نیلاندرون) و داروهای «نسل دوم» انزالوتامید (اکستاندی)، آپالوتامید (ارلیادا) و دارولوتامید (نوبکا) هستند. داروهای نسل دوم به گیرنده آندروژن قوی‌تر و اختصاصی‌تر از داروهای نسل اول متصل شده و آن را مسدود می‌کنند (6). دارولوتامید تنها مسدودکننده گیرنده آندروژن است که از سد خونی-مغزی در انسان عبور نمی‌کند، که ممکن است منجر به عوارض جانبی کمتر مرتبط با سیستم عصبی مرکزی شود. مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن به صورت قرص‌هایی برای بلعیدن داده می‌شوند.

درمان‌هایی که تولید آندروژن‌ها را در سراسر بدن مسدود می‌کنند، به عنوان مهارکننده‌های سنتز آندروژن شناخته می‌شوند. مهارکننده‌های سنتز آندروژن مانند ADT  از تولید آندروژن توسط بیضه‌ها جلوگیری می‌کنند؛ برخلاف ADT، آنها همچنین از تولید آندروژن توسط غدد فوق کلیوی و سلول‌های سرطانی پروستات جلوگیری می‌کنند. اگرچه تنها مقادیر کمی آندروژن در خارج از بیضه‌ها تولید می‌شود، اما سطوح پایینی که هنوز تولید می‌شوند می‌توانند برای حمایت از رشد برخی از سرطان‌های پروستات کافی باشند.

مهارکننده‌های سنتز آندروژن، سطح تستوسترون را تا حد بیشتری نسبت به هر درمان شناخته‌شده‌ی دیگری کاهش می‌دهند. آن‌ها این کار را با مهار آنزیمی به نام CYP17 انجام می‌دهند. این آنزیم که در بافت‌های تومور بیضه، آدرنال و پروستات یافت می‌شود، برای تولید تستوسترون در بدن ضروری است.

مهارکننده‌های سنتز آندروژن که در ایالات متحده تأیید شده‌اند شامل آبیراترون (یونسا، زیتیگا) و کتوکونازول هستند. هر دو به صورت قرص بلعیدنی تجویز می‌شوند.

ابیراترون در ترکیب با پردنیزون برای درمان سرطان پروستات متاستاتیک، چه حساس به محرومیت آندروژنی و چه مقاوم به محرومیت آندروژنی، استفاده می‌شود. کتوکونازول برای مواردی غیر از سرطان پروستات تأیید شده است، اما گاهی اوقات به عنوان درمان خط دوم برای سرطان پروستات مقاوم به محرومیت آندروژنی، به صورت خارج از برچسب استفاده می‌شود، اگرچه با توجه به در دسترس بودن مسدودکننده‌های گیرنده آندروژن نسل دوم، چنین استفاده‌ای نادر است.

چگونه از هورمون‌درمانی برای درمان سرطان پروستات حساس به محرومیت از آندروژن استفاده می‌شود؟

هورمون‌درمانی ممکن است به چندین روش برای درمان سرطان پروستات حساس به محرومیت از آندروژن استفاده شود، از جمله برای:

سرطان پروستات در مراحل اولیه با خطر عود متوسط یا بالا. مردانی که برای درمان سرطان پروستات در مراحل اولیه که خطر عود نامطلوب متوسط یا بالای دارد، تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند، اغلب ADT نیز دریافت می‌کنند. و ADT ممکن است پس از پروستاتکتومی در مردانی که بیماری غدد لنفاوی مثبت پرخطر دارند، استفاده شود (7، 8). 

سرطان پروستات عودکننده/بازگشته. هورمون‌درمانی اغلب به تنهایی برای افرادی که پس از درمان اولیه با پرتودرمانی یا جراحی، دچار عود سرطان پروستات شده‌اند، استفاده می‌شود. هورمون‌درمانی درمان استاندارد برای کسانی است که عود علامت‌دار دارند (همانطور که توسط سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی، اسکن PSMA PET یا اسکن استخوان اثبات شده است) و همچنین ممکن است برای برخی از افرادی که “عود بیوشیمیایی”  (افزایش سطح آنتی‌ژن اختصاصی پروستات [PSA] پس از درمان با جراحی یا پرتودرمانی) دارند، به خصوص اگر سطح PSA به سرعت در حال افزایش باشد، توصیه شود. 

سرطان پروستات پیشرفته یا متاستاتیک. ADT که به تنهایی استفاده می‌شد، سال‌ها درمان استاندارد برای مردانی بود که در زمان تشخیص اولیه سرطان پروستات، بیماری متاستاتیک حساس به محرومیت آندروژنی (یعنی بیماری که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است) داشتند (9). اکنون، چنین مردانی با ADT به همراه نوع دیگری از هورمون درمانی (ابیراترون، انزالوتامید یا آپالوتامید) یا ADT به همراه داروی شیمی درمانی دوستاکسل (تاکسوتر) و یک مسدودکننده گیرنده آندروژن نسل دوم، مانند ابیراترون یا دارولوتامید، درمان می‌شوند. برخی از این مردان، به ویژه آنهایی که متاستازهای گسترده دارند، ممکن است با ADT به همراه شیمی‌درمانی به همراه نوع دیگری از هورمون‌درمانی درمان شوند (10). 

اگرچه هورمون درمانی می‌تواند پیشرفت بیماری متاستاتیک را به تأخیر بیندازد و ممکن است بقای بیمار را افزایش دهد، اما می‌تواند عوارض جانبی نیز داشته باشد. مردان باید در مورد خطرات و مزایای بالقوه هورمون‌درمانی و راه‌های بالقوه برای کاهش برخی از عوارض جانبی با پزشکان خود صحبت کنند. 

تسکین علائم. هورمون درمانی گاهی اوقات به تنهایی برای تسکین یا پیشگیری از علائم موضعی در مردان مبتلا به سرطان پروستات موضعی که کاندید جراحی یا پرتودرمانی نیستند، استفاده می‌شود (11). چنین مردانی شامل افرادی با امید به زندگی محدود، افرادی با تومورهای پیشرفته موضعی و/یا افرادی با سایر بیماری‌های جدی هستند.

چطور بفهمم که هورمون‌درمانی من موثر است؟

پزشکان نمی‌توانند پیش‌بینی کنند که هورمون درمانی چه مدت در سرکوب رشد سرطان پروستات هر مرد مؤثر خواهد بود. بنابراین، مردانی که بیش از چند ماه هورمون‌درمانی دریافت می‌کنند، به طور منظم برای تعیین سطح PSA در خونشان آزمایش می‌شوند. افزایش سطح PSA ممکن است نشان دهنده این باشد که سرطان یک مرد دوباره شروع به رشد کرده یا در برابر هورمون‌درمانی که در حال حاضر استفاده می‌شود، مقاوم شده است.

سرطان پروستات مقاوم به محرومیت آندروژنی چگونه درمان می‌شود؟

درمان‌های سرطان پروستات مقاوم به محرومیت آندروژنی عبارتند از:

• مسدود کردن کامل آندروژن -یعنی درمان محرومیت از آندروژن به همراه یک مسدودکننده گیرنده آندروژن ( فلوتامید، بیکالوتامید، نیلوتامید، آپالوتامید، دارولوتامید یا انزالوتامید ).
• مهار سنتز آندروژن با آبیراترون.
• شیمی‌درمانی، که بیشتر با دوستاکسل انجام می‌شود. داروی شیمی‌درمانی دیگری به نام کابازیتاکسل (Jevtana) برای درمان سرطان پروستات متاستاتیک مقاوم به محرومیت آندروژنی که قبلاً با دوستاکسل درمان می‌شد، تأیید شده است.
• رادیوداروها، از جمله رادیوم-۲۲۳ دی‌کلرید (Xofigo) و لوتیتم Lu-177 ویپیوتید تتراکستان (Pluvicto). رادیوم-۲۲۳ در مناطقی از استخوان که در حال افزایش گردش خون (جذب استخوان همراه با تشکیل استخوان) هستند، مانند جایی که متاستازهای استخوانی در حال شکل‌گیری هستند، جمع می‌شود و تابشی ساطع می‌کند که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. لوتیتم Lu-177 ویپیوتید تتراکستان سلول‌های پروستات را هدف قرار داده و به آنها متصل می‌شود و تابشی را ساطع می‌کند که آنها را از بین می‌برد.
• داروهایی به نام مهارکننده‌های PARP. مهارکننده‌های PARP شامل روکاپاریب (روبراکا)، اولاپاریب (لینپارزا)، تالازوپاریب (تالزنا) و نیراپاریب در ترکیب با آبیراترون (آکیگا) برای درمان سرطان‌های پروستات متاستاتیک مقاوم به محرومیت آندروژنی که تغییرات ژنتیکی خاصی دارند که ترمیم DNA را در سلول‌های سرطانی مختل می‌کند، تأیید شده‌اند.
• ایمونوتراپی با استفاده از واکسن مبتنی بر سلول به نام سیپولئوسل-تی (پروونج). این واکسن از سلول‌های ایمنی خود مرد برای مبارزه با سرطان پروستات متاستاتیک که علائم کمی دارد یا هیچ علامتی ندارد، استفاده می‌کند.

افراد مبتلا به سرطان پروستات مقاوم به محرومیت آندروژنی که این درمان‌ها را دریافت می‌کنند، برای پایین نگه داشتن سطح تستوسترون، همچنان ADT (مثلاً آگونیست LHRH) دریافت خواهند کرد، زیرا افزایش تستوسترون می‌تواند منجر به پیشرفت تومور در برخی از مردان شود (12).

ADT متناوب چیست؟

محققان بررسی کرده‌اند که آیا تکنیکی به نام محرومیت متناوب از آندروژن می‌تواند ایجاد مقاومت هورمونی را به تأخیر بیندازد یا خیر. در محرومیت متناوب از آندروژن، هورمون درمانی به صورت دوره‌ای با وقفه بین تجویز دارو به جای مداوم، به ویژه در افرادی که عود بیوشیمیایی دارند، انجام می‌شود. هدف محرومیت متناوب از آندروژن، به تأخیر انداختن ایجاد مقاومت هورمونی است. یکی دیگر از مزایای بالقوه این رویکرد این است که وقفه موقت در عوارض جانبی هورمون درمانی ممکن است کیفیت زندگی یک مرد را بهبود بخشد. هیچ آزمایشی ADT متناوب را با ADT مداوم مقایسه نکرده است.

عوارض جانبی هورمون‌درمانی برای سرطان پروستات چیست؟

از آنجا که آندروژن‌ها علاوه بر پروستات، بر بسیاری از اندام‌های دیگر نیز تأثیر می‌گذارند، ADT می‌تواند طیف وسیعی از عوارض جانبی داشته باشد ( 4، 13)، از جمله:

• از دست دادن علاقه به رابطه جنسی (کاهش میل جنسی)
• اختلال در نعوظ
• گرگرفتگی
• از دست دادن تراکم استخوان
• شکستگی استخوان
• از دست دادن توده عضلانی و قدرت بدنی
• تغییرات در چربی‌های خون
• مقاومت به انسولین
• افزایش وزن
• نوسانات خلقی
• خستگی
• رشد بافت پستان (ژنیکوماستی)

داروهای ضد آندروژن می‌توانند باعث اسهال، حساسیت پستان‌ها، حالت تهوع، گرگرفتگی، از دست دادن میل جنسی و اختلال نعوظ شوند. داروی ضد آندروژن فلوتامید ممکن است به کبد آسیب برساند و انزالوتامید و آپالوتامید ممکن است باعث شکستگی شوند. دارولوتامید ممکن است از برخی عوارض جانبی مرتبط با سیستم عصبی مرکزی که با انزالوتامید و آپالوتامید مشاهده می‌شود، مانند تشنج و زمین خوردن، جلوگیری کند.

مهارکننده‌های سنتز آندروژن می‌توانند باعث اسهال، خارش و بثورات پوستی، خستگی، اختلال نعوظ (با مصرف طولانی مدت) و به طور بالقوه آسیب کبدی شوند.

اگرچه نشان داده شده است که افزودن ADT به پرتودرمانی، بقای مردان مبتلا به سرطان پروستات پرخطر را افزایش می‌دهد ، اما برخی از عوارض جانبی پرتودرمانی، به ویژه عوارض جانبی جنسی و سرزندگی را بدتر می‌کند (14). خطر عوارض جانبی با طولانی‌تر شدن دوره هورمون درمانی افزایش می‌یابد (13).

برای کاهش عوارض جانبی هورمون‌درمانی سرطان پروستات چه کاری می‌توان انجام داد؟

ممکن است برای مردانی که در طول هورمون‌درمانی طولانی مدت توده استخوانی خود را از دست می‌دهند، داروهایی تجویز شود تا این روند را کند یا معکوس کنند. داروهای زولدرونیک اسید (زومتا) و آلندرونات (فوساماکس) (که هر دو متعلق به دسته‌ای از داروها به نام بیسفسفونات‌ها هستند) می‌توانند برای افزایش تراکم مواد معدنی استخوان در مردانی که تحت هورمون درمانی قرار می‌گیرند، استفاده شوند (15، 16)، همانطور که داروی جدیدتری به نام دنوزوماب (پرولیا) که توده استخوانی را از طریق مکانیسم متفاوتی افزایش می‌دهد، می‌تواند این کار را انجام دهد (17). با این حال، داروهایی که برای درمان تحلیل استخوان استفاده می‌شوند، با یک عارضه جانبی نادر اما جدی به نام استئونکروز فک (12) همراه هستند.

ورزش ممکن است به کاهش برخی از عوارض جانبی هورمون درمانی، از جمله تحلیل استخوان، تحلیل عضلات، افزایش وزن، خستگی و مقاومت به انسولین کمک کند (12، 18). چندین کارآزمایی بالینی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ورزش می‌تواند عوارض جانبی هورمون درمانی برای سرطان پروستات را معکوس یا از آنها جلوگیری کند.

عوارض جانبی جنسی هورمون درمانی برای سرطان پروستات می‌تواند از جمله دشوارترین موارد برای مقابله باشد. داروهای اختلال نعوظ مانند سیلدنافیل (ویاگرا) معمولاً برای مردانی که تحت هورمون‌درمانی قرار می‌گیرند، مؤثر نیستند زیرا این داروها به کاهش میل جنسی (لیبیدو) که با کمبود آندروژن مرتبط است، کمکی نمی‌کنند.

بیشتر عوارض جانبی جنسی و عاطفی ناشی از سطح پایین آندروژن‌ها در نهایت با قطع هورمون‌درمانی از بین می‌روند. با این حال، به ویژه برای مردان مسن و کسانی که مدت طولانی تحت درمان با هورمون‌درمانی بوده‌اند، ممکن است سطح تستوسترون به طور کامل بهبود نیابد و این عوارض جانبی به طور کامل از بین نروند. برخی از تغییرات فیزیکی که با گذشت زمان ایجاد شده‌اند، مانند تحلیل استخوان، پس از قطع هورمون درمانی باقی می‌مانند.

بیماران باید حتماً در مورد تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنند، از جمله داروهای گیاهی بدون نسخه، به پزشک خود اطلاع دهند. برخی از داروهای گیاهی با آنزیم‌های متابولیزه‌کننده دارو در بدن تداخل دارند که می‌تواند بر هورمون درمانی تأثیر منفی بگذارد (19).

منابع منتخب

1. Massie CE, Lynch A, Ramos-Montoya A, et al. The androgen receptor fuels prostate cancer by regulating central metabolism and biosynthesis. EMBO Journal 2011; 30(13):2719–2733. [PubMed Abstract]
2. Hååg P, Bektic J, Bartsch G, Klocker H, Eder IE. Androgen receptor down regulation by small interference RNA induces cell growth inhibition in androgen sensitive as well as in androgen independent prostate cancer cells. Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology 2005; 96(3-4):251–258. [PubMed Abstract]
3. Dillard PR, Lin MF, Khan SA. Androgen-independent prostate cancer cells acquire the complete steroidogenic potential of synthesizing testosterone from cholesterol. Molecular and Cellular Endocrinology 2008; 295(1-2):115–120. [PubMed Abstract]
4. Lee RJ, Smith MR. Hormone Therapy for Prostate Cancer. In: Chabner BA, Longo DL, eds. Cancer Chemotherapy and Biotherapy: Principles and Practice. 5th ed: Wolters Kluwer: Lippincott Williams & Wilkins; 2011.
5. Rove KO, Crawford ED. Androgen annihilation as a new therapeutic paradigm in advanced prostate cancer. Current Opinion in Urology 2013; 23(3):208–213. [PubMed Abstract]
6. Rice MA, Malhotra SV, Stoyanova T. Second-generation antiandrogens: From discovery to standard of care in castration resistant prostate cancer. Frontiers in Oncology 2019; 9:801. [PubMed Abstract]
7. Warde P, Mason M, Ding K, et al. Combined androgen deprivation therapy and radiation therapy for locally advanced prostate cancer: A randomised, phase 3 trial. Lancet 2011; 378(9809):2104–2111. [PubMed Abstract]
8. Messing EM, Manola J, Yao J, et al. Immediate versus deferred androgen deprivation treatment in patients with node-positive prostate cancer after radical prostatectomy and pelvic lymphadenectomy. Lancet Oncology 2006; 7(6):472–479. [PubMed Abstract]
9. Morris MJ, Rumble RB, Milowsky MI. Optimizing anticancer therapy in metastatic non-castrate prostate cancer: ASCO Clinical Practice Guideline Summary. Journal of Oncology Practice 2018; 14(5):319–322. doi: 10.1200/JOP.18.00075
10. Fizazi K, Foulon S, Carles J, et al. Abiraterone plus prednisone added to androgen deprivation therapy and docetaxel in de novo metastatic castration-sensitive prostate cancer (PEACE-1): A multicentre, open-label, randomised, phase 3 study with a 2 × 2 factorial design. Lancet 2022; 399(10336):1695–1707. [PubMed Abstract]
11. Studer UE, Whelan P, Albrecht W, et al. Immediate or deferred androgen deprivation for patients with prostate cancer not suitable for local treatment with curative intent: European Organisation for Research and Treatment of Cancer (EORTC) Trial 30891. Journal of Clinical Oncology 2006; 24(12):1868–1876. [PubMed Abstract]
12. Zelefsky MJ, Eastham JA, Sartor AO. Castration-Resistant Prostate Cancer. In: Vincent T. DeVita J, Lawrence TS, Rosenberg SA, eds. DeVita, Hellman, and Rosenberg’s Cancer: Principles & Practice of Oncology, 9e. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2011.
13. National Comprehensive Cancer Network. NCCN Guidelines for Patients®: Advanced-Stage Prostate Cancer, 2024. (Version 4.2024, May 17, 2024)
14. Sanda MG, Dunn RL, Michalski J, et al. Quality of life and satisfaction with outcome among prostate-cancer survivors. New England Journal of Medicine 2008; 358(12):1250–1261. [PubMed Abstract]
15. Michaelson MD, Kaufman DS, Lee H, et al. Randomized controlled trial of annual zoledronic acid to prevent gonadotropin-releasing hormone agonist-induced bone loss in men with prostate cancer. Journal of Clinical Oncology 2007; 25(9):1038–1042. [PubMed Abstract]
16. Greenspan SL, Nelson JB, Trump DL, Resnick NM. Effect of once-weekly oral alendronate on bone loss in men receiving androgen deprivation therapy for prostate cancer: A randomized trial. Annals of Internal Medicine 2007; 146(6):416–424. [PubMed Abstract]
17. Smith MR, Egerdie B, Hernández Toriz N, et al. Denosumab in men receiving androgen-deprivation therapy for prostate cancer. New England Journal of Medicine 2009; 361(8):745–755. [PubMed Abstract]
18. Sparreboom A, Cox MC, Acharya MR, Figg WD. Herbal remedies in the United States: Potential adverse interactions with anticancer agents. Journal of Clinical Oncology 2004; 22(12):2489–2503. [PubMed Abstract]
19. Galvão DA, Taaffe DR, Spry N, Newton RU. Exercise can prevent and even reverse adverse effects of androgen suppression treatment in men with prostate cancer. Prostate Cancer and Prostatic Diseases 2007; 10(4):340–346. [PubMed Abstract]

تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش

نظارت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک

منابع مرتبط

• خستگی ناشی از سرطان
• افسردگی- برای بیماران
• گرگرفتگی و تعریق شبانه- برای بیماران
• سرطان پروستات- مفاهیم اولیه