تابش طول موجهای خاصی، که تابش یونیزهکننده نامیده میشوند، انرژی کافی برای آسیب رساندن به DNA و ایجاد سرطان را دارند. تابش یونیزهکننده شامل رادون، اشعه ایکس، اشعه گاما و سایر اشکال تابش پرانرژی است. اشکال کمانرژیتر و غیر یونیزهکننده تابش، مانند نور مرئی و انرژی تلفنهای همراه ، تاکنون باعث ایجاد سرطان در افراد نشدهاند.
رادون
رادون یک گاز رادیواکتیو است که توسط سنگها و خاک منتشر میشود. رادون زمانی تشکیل میشود که عنصر رادیواکتیو رادیوم تجزیه میشود. رادیوم نیز به نوبه خود زمانی تشکیل میشود که عناصر رادیواکتیو اورانیوم و توریم تجزیه میشوند. افرادی که در معرض سطوح بالای رادون قرار دارند، خطر ابتلا به سرطان ریه در آنها افزایش مییابد.
اگر در منطقهای از کشور زندگی میکنید که میزان رادون در سنگها و خاک آن بالاست، ممکن است بخواهید خانه خود را از نظر وجود این گاز آزمایش کنید. آزمایشهای رادون خانگی آسان هستند و هزینه زیادی ندارند. روشهای زیادی برای کاهش میزان رادون در خانه تا سطح ایمن وجود دارد.
اشعه ایکس و سایر منابع تابش
تشعشعات پرانرژی مانند اشعه ایکس، اشعه گاما، ذرات آلفا، ذرات بتا و نوترونها میتوانند به DNA آسیب رسانده و باعث سرطان شوند. این اشکال تشعشعات میتوانند در حوادث نیروگاههای هستهای و هنگام ساخت، آزمایش یا استفاده از سلاحهای اتمی آزاد شوند.
برخی از اقدامات پزشکی، مانند عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه، اسکن توموگرافی کامپیوتری (سیتی اسکن) ، اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و پرتودرمانی نیز میتوانند باعث آسیب سلولی شوند که منجر به سرطان میشود. با این حال، خطرات ابتلا به سرطان ناشی از این اقدامات پزشکی بسیار کم است و فواید انجام آنها تقریباً همیشه بیشتر از خطرات آن است.
اگر فکر میکنید به دلیل قرار گرفتن در معرض تشعشعات در معرض خطر ابتلا به سرطان هستید، با پزشک خود مشورت کنید. افرادی که قصد انجام سیتیاسکن دارند باید با پزشکان خود در مورد اینکه آیا این روش برای آنها ضروری است و همچنین در مورد خطرات و مزایای آن صحبت کنند. بیماران سرطانی ممکن است بخواهند با پزشکان خود در مورد اینکه چگونه پرتودرمانی میتواند خطر ابتلا به سرطان دوم را در آینده افزایش دهد، صحبت کنند.
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
نظارت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
