برخی از درمان‌های سرطان باعث نوروپاتی محیطی می‌شوند که در نتیجه آسیب به اعصاب محیطی ایجاد می‌شود. این اعصاب اطلاعات را از مغز به سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌کنند. عوارض جانبی بستگی به این دارد که کدام اعصاب محیطی (حسی، حرکتی یا اتونومیک) تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
آسیب به اعصاب حسی (اعصابی که به شما کمک می‌کنند درد، گرما، سرما و فشار را حس کنید) می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در پاها و دست‌ها که ممکن است به پاها و بازوها نیز سرایت کند
- ناتوانی در احساس گرما یا سرما، مانند داغ بودن اجاق گاز
- ناتوانی در احساس درد، مانند درد ناشی از بریدگی یا زخم روی پا
آسیب به اعصاب حرکتی (اعصابی که به حرکت عضلات شما کمک می‌کنند) می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- عضلات ضعیف یا دردناک که ممکن است باعث از دست دادن تعادل، زمین خوردن آسان یا مشکل در بستن دکمه‌های پیراهن یا باز کردن شیشه‌ها شوند
- عضلاتی که دچار پرش و گرفتگی می‌شوند یا تحلیل رفتن عضلات (اگر مرتباً از عضلات خود استفاده نکنید)
- مشکلات بلع یا تنفس (اگر عضلات قفسه سینه یا گلوی شما تحت تأثیر قرار گرفته باشند)
آسیب به اعصاب خودکار (اعصابی که عملکردهایی مانند فشار خون، هضم، ضربان قلب، دما و ادرار را کنترل می‌کنند) می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- تغییرات گوارشی مانند یبوست یا اسهال
- سرگیجه یا احساس ضعف، به دلیل فشار خون پایین
- مشکلات جنسی؛ مردان ممکن است نتوانند نعوظ داشته باشند و زنان ممکن است به ارگاسم نرسند
- مشکلات تعریق (تعریق بیش از حد یا خیلی کم)
- مشکلات ادراری، مانند نشت ادرار یا مشکل در تخلیه مثانه
اگر متوجه هر یک از مشکلات ذکر شده در بالا شدید، با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید. تشخیص و درمان زودهنگام این مشکلات بهترین راه برای کنترل آنها، جلوگیری از آسیب بیشتر و کاهش درد و سایر عوارض است.
راه‌های پیشگیری یا مدیریت مشکلات مربوط به تغییرات عصبی
ممکن است به شما توصیه شود که این مراحل را انجام دهید:
- از زمین خوردن جلوگیری کنید. از کسی بخواهید که در جلوگیری از زمین خوردن در اطراف خانه به شما کمک کند. فرش‌ها را از مسیر خود دور کنید تا روی آنها نیفتید. نرده‌هایی روی دیوارها و در حمام قرار دهید تا بتوانید به آنها تکیه دهید و تعادل خود را حفظ کنید. پادری حمام را در دوش یا وان قرار دهید. کفش‌های محکم با کف نرم بپوشید. بعد از نشستن یا دراز کشیدن، به آرامی بلند شوید، به خصوص اگر احساس سرگیجه می‌کنید.
- در آشپزخانه و دوش گرفتن احتیاط بیشتری کنید. از دستگیره‌های آشپزخانه برای محافظت از دستان خود در برابر سوختگی استفاده کنید. هنگام دست زدن به چاقو یا اشیاء تیز مراقب باشید. از کسی بخواهید دمای آب را بررسی کند تا مطمئن شوید خیلی داغ نیست.
- از دست‌ها و پاهایتان محافظت کنید. کفش بپوشید، چه در داخل و چه در خارج از منزل. هر روز بازوها، پاها و کف پاهایتان را از نظر بریدگی یا خراش بررسی کنید. وقتی هوا سرد است، لباس گرم بپوشید تا از دست‌ها و پاهایتان محافظت کنید.
- درخواست کمک کنید و سرعت خود را کم کنید. اجازه دهید افراد در انجام کارهای دشوار به شما کمک کنند. سرعت خود را کم کنید و به خودتان زمان بیشتری برای انجام کارها بدهید.
- در مورد داروهای مسکن و روش‌های درمانی تلفیقی سوال کنید. ممکن است برای شما داروی مسکن تجویز شود. گاهی اوقات ممکن است برای کاهش درد، روش‌هایی مانند طب سوزنی، ماساژ، فیزیوتراپی، یوگا و سایر روش‌ها نیز توصیه شود. برای اطلاع از آنچه برای شما توصیه می‌شود، با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید.
صحبت با تیم مراقبت‌های بهداشتی شما
با تهیه فهرستی از سوالاتی که باید بپرسید، برای ویزیت خود آماده شوید. اضافه کردن این سوالات را به فهرست خود در نظر بگیرید:
- چه علائم یا مشکلاتی ممکن است داشته باشم؟ در مورد کدام یک باید با شما تماس بگیرم؟
- این مشکلات چه زمانی شروع می‌شوند؟ چه مدت ممکن است ادامه داشته باشند؟
- چه داروها، درمان‌ها و شیوه‌های پزشکی تلفیقی می‌توانند به من کمک کنند تا احساس بهتری داشته باشم؟
- چه اقداماتی می‌توانم انجام دهم تا احساس بهتری داشته باشم؟ برای حفظ امنیت چه اقدامات احتیاطی باید انجام دهم؟
- آیا می‌توانید من را به متخصصی ارجاع دهید که بتواند توصیه‌های بیشتری به من ارائه دهد؟
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
تأیید و نظارت: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
