هذیان: عارضه جانبی درمان سرطان

دلیریوم (هذیان) چیست؟

هذیان یک حالت روانی آشفته است که شامل تغییراتی در آگاهی، تفکر، قضاوت، الگوهای خواب و همچنین رفتار می‌شود. اگرچه هذیان می‌تواند در پایان عمر اتفاق بیفتد، اما بسیاری از دوره‌های هذیان ناشی از دارو یا کم آبی بدن هستند و قابل برگشت می‌باشند.

علائم هذیان معمولاً به طور ناگهانی (ظرف چند ساعت یا چند روز) در مدت زمان کوتاهی بروز می‌کنند و ممکن است ظاهر و ناپدید شوند. اگرچه ممکن است هذیان با افسردگی یا زوال عقل اشتباه گرفته شود، اما این شرایط متفاوت هستند و درمان‌های متفاوتی دارند.

انواع مختلف هذیان و علائم آن

سه نوع اصلی هذیان عبارتند از:

• هذیان هیپواکتیو: بیمار خواب‌آلود، خسته یا افسرده به نظر می‌رسد .
• هذیان بیش‌فعال: بیمار بی‌قرار، مضطرب و آشفته است.
• هذیان مختلط: بیمار بین هذیان هیپواکتیو و هذیان بیش‌فعال در نوسان است.

علل هذیان

تیم مراقبت‌های بهداشتی شما تلاش خواهد کرد تا علت هذیان را پیدا کند تا بتوان آن را درمان کرد. علل هذیان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سرطان پیشرفته
• سن بالاتر
• تومورهای مغزی
• کم آبی بدن
• عفونت
• مصرف داروهای خاص، مانند دوزهای بالای مواد افیونی
• ترک یا قطع مصرف برخی داروها

نظارت زودهنگام بر فردی که این عوامل خطر ابتلا به هذیان را دارد، می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند یا امکان درمان سریع‌تر آن را فراهم کند.

تغییرات ناشی از هذیان می‌تواند برای اعضای خانواده ناراحت‌کننده و برای فرد مبتلا به سرطان خطرناک باشد، به خصوص اگر قضاوت او تحت تأثیر قرار گیرد. افراد مبتلا به هذیان ممکن است بیشتر در معرض زمین خوردن، ناتوانی در کنترل مثانه و/یا روده و احتمال کم آبی بدن قرار گیرند. وضعیت گیجی آنها ممکن است صحبت کردن با دیگران در مورد نیازهایشان و تصمیم‌گیری در مورد مراقبت را دشوار کند. ممکن است اعضای خانواده نیاز به مشارکت بیشتر در تصمیم‌گیری داشته باشند.

راه‌های درمان هذیان در افراد مبتلا به سرطان

اقداماتی که می‌توان برای درمان علائم مربوط به هذیان انجام داد عبارتند از:

• درمان علل هذیان: اگر داروها باعث هذیان می‌شوند، کاهش دوز یا قطع مصرف آنها ممکن است هذیان را درمان کند. اگر شرایطی مانند کم‌آبی بدن، تغذیه نامناسب و عفونت‌ها باعث هذیان می‌شوند، درمان این موارد ممکن است کمک کند.
• کنترل محیط اطراف: اگر علائم هذیان خفیف باشد، ممکن است ساکت و روشن نگه داشتن اتاق، با ساعت یا تقویم و وسایل آشنا مفید باشد. داشتن اعضای خانواده در اطراف و تا حد امکان داشتن مراقبان یکسان نیز می‌تواند مفید باشد.
• داروها را در نظر بگیرید: گاهی اوقات داروهایی برای درمان علائم هذیان تجویز می‌شوند. با این حال، این داروها عوارض جانبی جدی دارند و بیمارانی که آنها را دریافت می‌کنند نیاز به مراقبت دقیق توسط پزشک دارند.
• گاهی اوقات آرام‌بخشی ممکن است کمک کند: پس از مشورت با اعضای خانواده، گاهی اوقات در صورت عدم بهبود با سایر درمان‌ها، از آرام‌بخشی برای هذیان در پایان عمر استفاده می‌شود. پزشک در مورد تصمیمات مربوط به استفاده از آرام‌بخشی برای درمان هذیان با خانواده صحبت خواهد کرد.

صحبت با تیم مراقبت‌های بهداشتی عضو خانواده‌تان

با تهیه فهرستی از سوالاتی که باید بپرسید، برای ویزیت آماده شوید. اضافه کردن این سوالات را به فهرست خود در نظر بگیرید:

• آیا عضو خانواده من در معرض خطر ابتلا به هذیان است؟
• چه چیزی باعث هذیان می‌شود؟
• برای چه مشکلاتی باید با شما تماس بگیریم؟
• چه درمان‌هایی برای عضو خانواده من توصیه می‌شود؟

تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش

تأیید و نظارت: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک