آنچه در این صفحه خواهید دید
مرحله به میزان سرطان شما اشاره دارد، مانند اینکه تومور چقدر بزرگ است و آیا گسترش یافته است یا خیر. دانستن مرحله سرطان شما به پزشک شما کمک می‌کند
- بفهمید که سرطان شما چقدر جدی است و شانس زنده ماندن شما چقدر است
- بهترین درمان را برای شما برنامه ریزی کند
- شناسایی کارآزمایی‌های بالینی که ممکن است گزینه‌های درمانی برای شما باشند
یک سرطان همیشه با مرحله‌ای که در زمان تشخیص سرطان مشخص شده است شناسایی می‌شود، حتی اگر بدتر شود یا گسترش یابد. اطلاعات جدید در مورد چگونگی تغییر سرطان در طول زمان به مرحله اولیه اضافه می‌شود. بنابراین، حتی در صورت تغییر در سرطان مرحله تغییر نمی‌کند.
نحوه تعیین مرحله
برای اطلاع از مرحله بیماری شما، پزشک ممکن است عکس‌برداری با اشعه ایکس ، آزمایش‌های آزمایشگاهی و سایر آزمایش‌ها یا اقدامات را تجویز کند.
سیستم‌هایی که مرحله را توصیف می‌کنند
سیستم‌های مرحله‌بندی زیادی وجود دارد. برخی، مانند سیستم مرحله‌بندی TNM، برای بسیاری از انواع سرطان استفاده می‌شوند. برخی دیگر مختص نوع خاصی از سرطان هستند. اکثر سیستم‌های مرحله‌بندی شامل اطلاعاتی در مورد
- جایی که تومور در بدن قرار دارد
- اندازه تومور
- اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است یا خیر
- اینکه آیا سرطان به قسمت دیگری از بدن گسترش یافته است یا خیر
سیستم مرحله‌بندی TNM
سیستم TNM پرکاربردترین سیستم مرحله‌بندی سرطان است. اکثر بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی از سیستم TNM به عنوان روش اصلی خود برای گزارش سرطان استفاده می‌کنند. احتمالاً در گزارش پاتولوژی، سرطان با این سیستم مرحله‌بندی توصیف می‌شود، مگر اینکه سیستم مرحله‌بندی متفاوتی برای نوع سرطان شما وجود داشته باشد. نمونه‌هایی از سرطان‌ها با سیستم‌های مرحله‌بندی متفاوت شامل تومورهای مغز و نخاع و سرطان‌های خون است.
در سیستم TNM
- حرف T به اندازه و وسعت تومور اصلی اشاره دارد. تومور اصلی معمولاً تومور اولیه نامیده می‌شود.
- N به تعداد غدد لنفاوی مجاور که سرطانی شده‌اند اشاره دارد.
- حرف M به این اشاره دارد که آیا سرطان متاستاز داده است یا خیر. این بدان معناست که سرطان از تومور اولیه به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است.
وقتی سرطان شما توسط سیستم TNM توصیف می‌شود، بعد از هر حرف اعدادی وجود خواهد داشت که جزئیات بیشتری در مورد سرطان ارائه می‌دهند- برای مثال، T1N0MX یا T3N1M0. در ادامه توضیح داده شده است که این حروف و اعداد به چه معناست.
تومور اولیه (T)
- TX: تومور اصلی قابل اندازه‌گیری نیست.
- T0: تومور اصلی یافت نشد.
- T1، T2، T3، T4: به اندازه و/یا وسعت تومور اصلی اشاره دارد. هرچه عدد بعد از T بزرگتر باشد، تومور بزرگتر است یا بیشتر به بافت‌های مجاور رشد کرده است. Tها ممکن است برای ارائه جزئیات بیشتر، بعد از عدد اصلی با حروف a, b,… (مانند T3a و T3b)، تقسیم‌بندی شوند.
غدد لنفاوی ناحیه‌ای (N)
- NX: سرطان در غدد لنفاوی مجاور قابل اندازه‌گیری نیست.
- N0: هیچ سرطانی در غدد لنفاوی مجاور وجود ندارد.
- N1، N2، N3: به تعداد و محل غدد لنفاوی حاوی سرطان اشاره دارد. هرچه عدد بعد از N بزرگتر باشد، غدد لنفاوی بیشتری حاوی سرطان هستند.
متاستاز دوردست (M)
- MX: متاستاز قابل اندازه‌گیری نیست.
- M0: سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است.
- M1: سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است.
راه‌های دیگر برای توصیف مرحله
سیستم TNM به توصیف سرطان با جزئیات کامل کمک می‌کند. اما برای بسیاری از سرطان‌ها، ترکیبات TNM به پنج مرحله با جزئیات کمتر گروه‌بندی می‌شوند. نمودار زیر نشان می‌دهد که پزشک یا پرستار شما چگونه ممکن است سرطان شما را توصیف کند.
| مرحله | معنی آن چیست؟ |
|---|---|
| مرحله ۰ | سلول‌های غیرطبیعی وجود دارند اما به بافت‌های مجاور گسترش نیافته‌اند. به آن کارسینوم درجا یا CIS نیز می‌گویند. CIS سرطان نیست، اما ممکن است به سرطان تبدیل شود. |
| مرحله اول، مرحله دوم و مرحله سوم (همچنین ممکن است به صورت مرحله ۱، مرحله ۲ و مرحله ۳ نوشته شود) | سرطان وجود دارد. هرچه عدد بالاتر باشد، تومور سرطانی بزرگتر است و بیشتر به بافت‌های اطراف گسترش یافته است. |
| مرحله چهارم (همچنین ممکن است به صورت مرحله ۴ نوشته شود) | سرطان به قسمت‌های دور بدن گسترش یافته است. |
هرچه عدد بالاتر باشد، سرطان پیشرفته‌تر است. حروف و اعداد اغلب پس از عدد اول برای توصیف دقیق‌تر سرطان استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، سرطان پروستات مرحله ۲ ممکن است به ۲A، ۲B یا ۲C تقسیم شود.
سیستم مرحله‌بندی دیگری که برای همه انواع سرطان استفاده می‌شود، سرطان را در یکی از پنج دسته اصلی قرار می‌دهد. این سیستم مرحله‌بندی بیشتر توسط مراکز ثبت سرطان استفاده می‌شود تا پزشکان. اما هنوز هم ممکن است بشنوید که پزشک یا پرستارتان سرطان شما را به یکی از روش‌های زیر توصیف می‌کند.
- درجا– سلول‌های غیرطبیعی وجود دارند اما به بافت‌های مجاور گسترش نیافته‌اند.
- موضعی– سرطان به محلی که شروع شده محدود می‌شود و هیچ نشانه‌ای از گسترش آن وجود ندارد.
- منطقه‌ای– سرطان به غدد لنفاوی، بافت‌ها یا اندام‌های مجاور گسترش یافته است.
- دوردست– سرطان به قسمت‌های دور بدن گسترش یافته است.
- ناشناخته– اطلاعات کافی برای تشخیص مرحله وجود ندارد.
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
نظارت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
