پژوهشگران مرکز سرطان دانشگاه ویرجینیا (UVA Cancer Center) دریافته‌اند که سرطان پروستات در گروه‌های مختلف مردان ویژگی‌های ژنتیکی متفاوتی دارد که می‌توان از آن‌ها برای بهبود نتایج درمانی بهره گرفت. این یافته‌ها که بر اساس بررسی‌هایی در میان مردان چینی به‌دست آمده‌اند، پژوهشگران را بر آن داشته تا انجام مطالعات مشابهی در سایر جمعیت‌ها را برای پیشبرد پزشکی دقیق و درمان‌های متناسب‌تر پیشنهاد کنند.
تیمی بین‌المللی از پژوهشگران به رهبری دکتر “هوی لی ” (Hui Li)، استاد گروه پاتولوژی در دانشکده پزشکی دانشگاه ویرجینیا، به بررسی نوعی RNA موسوم به “RNA-کیمریک” در مردان چینی پرداختند و به شباهت‌ها و تفاوت‌هایی نسبت به مردان غربی دست یافتند. RNAهای کیمریک که از ترکیب دستورالعمل‌های عملکردی دو یا چند ژن مختلف شکل می‌گیرند، در هر دو نوع سلول سالم و سرطانی یافت می‌شوند، اما در سرطان می‌توانند در رشد تومور نقش داشته باشند و به‌عنوان نشانگر یا هدف درمانی مورد استفاده قرار گیرند.
به گفته‌ی لی، با هدف‌گیری RNAهای کیمریک خاص مردان چینی، می‌توان درمان‌های مؤثرتری برای بیماران چینی مبتلا به سرطان پروستات توسعه داد. وی خاطرنشان کرد که جمعیت‌های آسیایی بالاترین نسبت مرگ‌ومیر به ابتلا در سرطان پروستات را دارند (40%)، در حالی‌که این نسبت در اروپا 18%، آمریکای شمالی 10% و در سطح جهانی 25% است.
با این حال، یافته‌های اخیر می‌توانند فراتر از جمعیت چینی کاربرد داشته باشند و به بهبود درمان در سایر گروه‌ها نیز کمک کنند.
لی گفت: “سرطان پروستات یک مسئله جهانی است و شایع‌ترین سرطان در میان مردان محسوب می‌شود، اما در عین حال تفاوت‌های نژادی روشنی در آن وجود دارد. بیش از 70% مردان آسیایی در زمان تشخیص اولیه، در مراحل میانی یا پیشرفته بیماری قرار دارند. آن‌ها بیشتر مستعد متاستاز و مقاومت دارویی هستند و این با نرخ بقای کمتر از 30% در پنج سال سازگار است. یافته‌های ما ممکن است نه تنها تفاوت‌های نژادی را توضیح دهند، بلکه راهکارهایی نیز برای مقابله با بیماری ارائه کنند.”
نقش RNA کیمریک در سرطان
RNAهای کیمریک با ترکیب بخش‌هایی از چند ژن مختلف، می‌توانند عملکرد ژن‌ها را تغییر داده یا تولید پروتئین‌هایی خاص را تسهیل کنند که به رشد تومور کمک می‌کنند.
برای بررسی دقیق‌تر RNAهای کیمریک در یک جمعیت خاص، تیم لی داده‌های حاصل از “اطلس ژنوم سرطان” (TCGA) و “اطلس ژنوم و اپی‌ژنوم سرطان پروستات چین” را تحلیل کرد. آن‌ها دریافتند که الگوهای RNA کیمریک در مردان چینی از چند جهت با مردان غربی تفاوت دارند، از جمله در سلول‌های اپی‌تلیال سرطانی، ماکروفاژها و سلول‌های) T دو نوع از سلول‌های ایمنی( در تومورها وجود دارند.
پژوهشگران سپس نشان دادند که چگونه این RNAهای کیمریک رشد تومور را تحریک کرده و ارتباط سلول‌ها در محیط اطراف تومور را بازآرایی می‌کنند. آن‌ها همچنین به نقش این RNAها در فعال‌سازی سلول‌های استرومال (سلول‌هایی که در ساختار و پیشرفت سرطان نقش دارند) پی بردند.
لی گفت: “این نخستین مقایسه‌ی میان دو جمعیت مختلف مبتلا به سرطان پروستات با تمرکز بر RNAهای کیمریک است. همچنین، اولین مطالعه‌ای است که این RNAها را در انواع سلول‌های موجود در تومور بررسی می‌کند.”
درمان‌های دقیق‌تر برای سرطان پروستات
این یافته‌های تازه نه‌تنها دیدگاه‌های مهمی درباره‌ی چگونگی شکل‌گیری سرطان پروستات در مردان چینی ارائه می‌دهند، بلکه می‌توانند زمینه‌ساز درمان‌هایی دقیق‌تر برای تمامی بیماران شوند. با شناخت تفاوت‌های RNA کیمریک در جمعیت‌های گوناگون، می‌توان داروهایی طراحی کرد که این الگوهای خاص را هدف قرار داده و به درمانی متناسب‌تر و مؤثرتر منجر شوند.
افزون بر این، RNAهای کیمریک تنها به سرطان پروستات محدود نمی‌شوند، بلکه در بسیاری از انواع سرطان‌ها نیز نقش دارند. بنابراین این رویکرد می‌تواند راه را برای پیشرفت درمان در دیگر انواع سرطان نیز هموار کند.
لی در پایان گفت: «ما توانستیم بیش از ۱۰۰ RNA کیمریک را شناسایی و اعتبارسنجی کنیم، که این فهرست بزرگ‌ترین در نوع خود است و برخی از این RNAها دارای پتانسیل تشخیصی و پیش‌آگهی هستند. همچنین، ما چندین RNA کیمریک را شناسایی کردیم که در رشد سرطان پروستات و ریزمحیط توموری نقش دارند. RNAهای کیمریک در واقع مخزن پنهانی از زیست‌نشانگرها و اهداف درمانی بالقوه هستند.
منبع:
Profiling chimeric RNA in prostate cancer in Chinese cohorts reveals similarities and differences compared to Western populations. iMeta, 2025; 4 (2) DOI: 10.1002/imt2.70014
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
نظارت و تأیید: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک