سرطان پانکراس ( لوزالمعده ) یک بیماری است که در آن سلول های سالم در لوزالمعده به درستی کار نمی کنند و خارج از کنترل رشد می کنند. این سلول های سرطانی می توانند ساخته شده و توده ای به نام تومور را تشکیل دهند. تومور سرطانی بدخیم است، به این معنی که می تواند رشد کند و به سایر قسمت های بدن گسترش یابد. با رشد تومور پانکراس می‌تواند بر عملکرد پانکراس تأثیر بگذارد، به رگ‌های خونی و اندام‌های مجاور رشد کند و در نهایت از طریق فرآیندی به نام متاستاز به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.
در مورد پانکراس
پانکراس غده ای گلابی شکل است که در مرکز شکم بین معده و ستون فقرات قرار دارد. از 2 جزء اصلی تشکیل شده است:
- جزء برون ریز از مجاری و کیسه های کوچکی به نام آسین در انتهای مجاری تشکیل شده است. این قسمت از لوزالمعده پروتئین‌های تخصصی به نام آنزیم‌ها را می‌سازد که در روده کوچک آزاد می‌شوند تا به بدن در هضم و تجزیه غذا، به‌ویژه چربی‌ها کمک کنند.
- جزء غدد درون ریز از سلول هایی تشکیل شده است که در مکان های مختلف در این قسمت از لوزالمعده به نام جزایر لانگرهانس به هم پیوسته اند. این سلول ها هورمون های خاصی می سازند که مهم ترین آنها انسولین است. انسولین ماده ای است که به کنترل میزان قند خون کمک می کند. این بخش از لوزالمعده هورمون های دیگری مانند گلوکاگون، سوماتوستاتین، پلی پپتید پانکراس (PP) و پپتید وازواکتیو روده ای (VIP) را نیز می سازد. هر کدام از این هورمون ها نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارند.
انواع سرطان پانکراس
انواع مختلفی از سرطان لوزالمعده وجود دارد که عمدتاً به این بستگی دارد که سرطان از بخش برون ریز یا غدد درون ریز شروع شده باشد.
تومورهای اگزوکرین اینها شایع ترین نوع سرطان پانکراس هستند. اکثر مردم این نوع سرطان را صرفاً سرطان پانکراس می نامند. شایع ترین نوع تومور برون ریز، آدنوکارسینوما است. این تومورها معمولاً از مجاری پانکراس شروع می شوند که به آن آدنوکارسینوم مجرای می گویند. با شیوع بسیار کمتر، اگر تومور از آسین شروع شود، به آن آدنوکارسینوم آسینار می گویند.
یک تشخیص که به طور فزاینده ای رایج است، نئوپلاسم موسینوس پاپیلاری داخل مجاری (IPMN) نامیده می شود. IPMN توموری است که در مجاری پانکراس رشد می کند و مایع غلیظی به نام موسین می سازد. مجاری پانکراس مایعات را از لوزالمعده به روده ها می برد تا به هضم کمک کند. IPMN در زمان شروع سرطانی نیست اما در صورت عدم درمان می تواند سرطانی شود. گاهی اوقات، یک IPMN تا زمان تشخیص بدتر شده و به سرطان تبدیل شده است.
انواع بسیار نادرتر تومورهای برون ریز پانکراس عبارتند از: کارسینوم سلول آسینار، کارسینوم آدنوسکواموس، کارسینوم کلوئیدی، تومور سلول غول پیکر، کارسینوم کبدی، نئوپلاسم کیستیک موسینوس، پانکراتوبلاستوما، سیستادنوما سروزی، کارسینوم سلول حلقوی علامت دار، کارسینوم سلولی تومور سلولی جامد و سلول کاذب. کارسینوم تمایز نیافته
تومورهای غدد درون ریز به این تومورها تومورهای عصبی غدد پانکراس (PNETs) یا تومورهای سلول جزایری نیز گفته می شود. آنها بسیار کمتر از تومورهای برون ریز شایع هستند و حدود 7 درصد از تمام سرطان های پانکراس را تشکیل می دهند. این نوع تومور با آنچه که اکثر مردم از آن به عنوان سرطان پانکراس یاد می کنند بسیار متفاوت است. یک تومور نورواندوکرین پانکراس می‌تواند عملکردی یا غیرعملکردی داشته باشد. یک تومور فعال هورمون می سازد. تومور غیرفعال هورمون نمی سازد. نام یک تومور عصبی غدد درون ریز بر اساس هورمونی است که سلول ها به طور معمول می سازند. این شامل:
- انسولینوم
- گلوکاگونوم
- گاسترینوما
- سوماتوستاتینوما
- VIPomas
- PPomas