آنچه در این صفحه خواهید دید
یبوست چیست؟
یبوست حرکت آهسته مدفوع در روده بزرگ است. هر چه حرکت مدفوع در روده بزرگ بیشتر طول بکشد، مدفوع آب بیشتری از دست می‌دهد و خشک‌تر و سفت‌تر می‌شود.
اگر یبوست دارید، ممکن است نتوانید اجابت مزاج داشته باشید، برای اجابت مزاج نیاز به فشار بیشتری داشته باشید یا تعداد دفعات اجابت مزاج شما کمتر از حد معمول باشد. در صورت ابتلا به یبوست با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند داروها و روش‌های دیگری را برای درمان یبوست ناشی از سرطان و درمان سرطان توصیه کند.
یبوست ممکن است برای مدت کوتاهی ادامه داشته باشد، یا ممکن است مزمن باشد و برای مدت طولانی ادامه یابد. یبوست طولانی مدت (مزمن) می‌تواند منجر به فشردگی مدفوع یا انسداد روده شود، دو بیماری بالقوه تهدید کننده زندگی که نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارند. برای اطلاعات بیشتر به مطلب انسداد روده مراجعه کنید.
علائم و نشانه‌های یبوست چیست؟
علائم و نشانه‌های یبوست عبارتند از:
- دو بار یا کمتر دفع مدفوع در یک هفته
- مدفوع خشک، سفت یا گلوله گلوله
- درد هنگام اجابت مزاج
- مشکل در اجابت مزاج
- درد یا گرفتگی معده
- احساس نفخ یا حالت تهوع
چه چیزی باعث یبوست در افراد مبتلا به سرطان می‌شود؟
یبوست در افراد مبتلا به سرطان ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- انواع خاصی از سرطان. یبوست ممکن است نشانه یا علامتی از سرطان‌هایی باشد که به اندام‌های شکم فشار می‌آورند، حرکت مدفوع را در روده مسدود می‌کنند یا بر اعصاب ستون فقرات متصل به روده تأثیر می‌گذارند. برخی از سرطان‌هایی که ممکن است باعث یبوست شوند عبارتند از سرطان روده بزرگ، سرطان رکتوم، سرطان تخمدان و تومورهای مغزی.
- درمان‌های سرطان مانند شیمی‌درمانی. یبوست یک عارضه جانبی رایج برخی از انواع شیمی‌درمانی است.
- داروها. بسیاری از داروها، از جمله داروهای مسکن افیونی، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد تهوع (ضد استفراغ) و داروهای ادرارآور، می‌توانند باعث یبوست شوند.
- تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی. وقتی تحت درمان سرطان هستید، ممکن است انرژی کمتری برای ورزش داشته باشید و اشتها و رژیم غذایی شما تغییر کند. کم‌تحرکی و خوردن غذاهای متفاوت از حد معمول می‌تواند باعث یبوست شود.
یبوست در افراد مبتلا به سرطان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یافتن علت یبوست مهم است تا بتوانید تسکین پیدا کنید و از مشکلات جدی مانند سفت شدن مدفوع جلوگیری کنید. پزشک شما معاینه فیزیکی انجام خواهد داد که شامل بررسی و لمس شکم برای یافتن نواحی متورم یا سفت و گوش دادن به صداهای روده شما خواهد بود. پزشک همچنین ممکن است سوالاتی مانند موارد زیر بپرسد:
- هر چند وقت یکبار اجابت مزاج دارید؟ قبل از ابتلا به سرطان، هر چند وقت یکبار اجابت مزاج داشتید؟ آیا اخیراً تغییری در عادات روده شما ایجاد شده است؟
- آخرین باری که مدفوع کردید کی بود؟ چه شکلی بود (چه مقدار، سفت یا نرم، چه رنگی، خون وجود داشت)؟ آیا مجبور شدید بیشتر از حد معمول زور بزنید؟
- آیا تب، گرفتگی عضلات، احساس پری در نزدیکی رکتوم، درد یا نفخ دارید؟
پزشک شما ممکن است بتواند یبوست را تشخیص دهد و بر اساس معاینه فیزیکی و این سوالات، درمان را پیشنهاد کند. گاهی اوقات، ممکن است پزشک برای درک بهتر علت یبوست، آزمایش‌های دیگری انجام دهد:
- معاینه دیجیتال رکتوم (DRE): معاینه فیزیکی که در آن پزشک یا پرستار انگشت خود را که با دستکش چرب شده است، وارد قسمت پایینی رکتوم می‌کند تا وجود مدفوع فشرده یا تغییرات غیرمعمول را احساس کند.
- اشعه ایکس: اشعه ایکس نوعی تابش است که در دوزهای پایین می‌تواند برای تهیه تصویری از نواحی داخل بدن استفاده شود. عکس‌برداری از شکم می‌تواند تومور یا احتباس مدفوع را که ممکن است باعث یبوست شود، نشان دهد.
راه‌های پیشگیری و درمان یبوست
اگر پزشک شما فکر می‌کند سرطان یا درمان‌های سرطان شما باعث یبوست می‌شود، نکاتی را به شما ارائه می‌دهد و داروهایی برای پیشگیری از آن تجویز می‌کند. اگر دچار یبوست شوید، پزشک شما بسیاری از همین نکات و داروها را برای کمک به تسکین شما توصیه خواهد کرد. با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد اینکه چه درمانی برای شما مناسب است صحبت کنید.
نکاتی برای مدیریت یبوست
مایعات فراوان بنوشید. نوشیدن ۸ فنجان آب یا مایعات رقیق در روز می‌تواند به شما در هیدراته ماندن کمک کند، که به رفع یبوست کمک می‌کند. نوشیدنی‌هایی مانند قهوه و آب آلو می‌توانند اثر ملین داشته باشند و نوشیدنی‌های گرم نیز می‌توانند به حرکت مدفوع در روده کمک کنند.
- سعی کنید فعالیت روزانه داشته باشید. از تیم مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد تمریناتی که می‌توانید انجام دهید سوال کنید. پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و تمرین یوگا می‌تواند گزینه‌های مناسبی برای شما باشد. همچنین می‌توانید در رختخواب یا صندلی ورزش‌های سبک انجام دهید.
- هر روز سر یک ساعت مشخص غذا بخورید. این برنامه می‌تواند به شما کمک کند تا به تعداد دفعات طبیعی اجابت مزاج خود بازگردید.
- سابقه‌ای از حرکات روده خود داشته باشید. نشان دادن این سابقه به تیم مراقبت‌های بهداشتی و صحبت با آنها در مورد آنچه برای شما طبیعی است، می‌تواند به پزشک شما در درمان یبوستی که تجربه می‌کنید کمک کند.
- با پزشک خود در مورد فیبر غذایی صحبت کنید. غذاهای پرفیبر و مکمل‌های فیبر می‌توانند یبوست را برای برخی افراد بدتر کنند. از پزشک خود بپرسید که آیا افزودن فیبر به رژیم غذایی به رفع یبوست شما کمک می‌کند یا خیر.
افراد مبتلا به سرطان برای یبوست چه چیزی می‌توانند مصرف کنند؟
پزشک شما ممکن است داروهایی به نام ملین تجویز کند که به پیشگیری یا تسکین یبوست کمک می‌کنند. فقط از داروها و درمان‌هایی برای یبوست استفاده کنید که پزشک شما توصیه می‌کند. انواع مختلفی از ملین‌ها در دسترس هستند و پزشک شما ممکن است موارد دیگری را که در اینجا ذکر نشده‌اند، توصیه کند:
- ملین‌های اسمزی، آب را از سایر قسمت‌های بدن به داخل روده می‌کشند و دفع مدفوع را آسان‌تر می‌کنند. پلی‌اتیلن گلیکول (MiraLAX)، هیدروکسید منیزیم (شیر منیزیم)، لاکتولوز (Enulose) و سوربیتول نمونه‌هایی از ملین‌های اسمزی هستند.
- نرم‌کننده‌های مدفوع یا امولینت‌ها با افزایش میزان آب و چربی جذب‌شده توسط مدفوع، آن را نرم می‌کنند. دوکوزات (کولاس) نمونه‌ای از نرم‌کننده‌های مدفوع است.
- ملین‌های محرک باعث انقباض روده‌ها می‌شوند تا مدفوع از طریق روده حرکت کند. بیزاکودیل (کورکتول)، سنا (سنوکوت) و روغن کرچک نمونه‌هایی از ملین‌های محرک هستند.
از شیاف (کپسول‌هایی که داخل مقعد خود قرار می‌دهید) یا تنقیه (داروهای مایع که داخل مقعد خود تزریق می‌کنید) استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک آنها را توصیه کرده باشد. در برخی از افراد مبتلا به سرطان، این درمان‌ها ممکن است منجر به خونریزی، عفونت یا سایر عوارض جانبی مضر شوند.
چگونه یک مراقب می‌تواند کمک کند
- فردی که از او مراقبت می‌کنید را تشویق کنید که مقدار زیادی آب یا مایعات دیگر بنوشد. مطمئن شوید که به نوشیدنی‌های گرم و آب آلو نیز دسترسی دارند، که می‌تواند به رفع یبوست کمک کند.
- به فردی که از او مراقبت می‌کنید کمک کنید تا از نظر جسمی فعال بماند. فعالیت بدنی شامل جابجایی از تخت به صندلی، پیاده‌روی در مسافت‌های کوتاه یا دوچرخه‌سواری می‌شود. با تیم مراقبت از او صحبت کنید تا بفهمید چه ورزشی برای او مناسب است.
- حرکات روده فرد را زیر نظر داشته باشید و به او کمک کنید تا تعداد دفعات اجابت مزاج خود را ثبت کند. او باید هر روز یا یک روز در میان اجابت مزاج داشته باشد تا مدفوع سفت نشده و نیاز به زور زدن نداشته باشد.
- اگر فرد در یک هفته کمتر از سه بار اجابت مزاج داشته یا درد شدید شکم، استفراغ و سایر علائم سفت شدن مدفوع را تجربه می‌کند، به تیم مراقبت اطلاع دهید.
سفت شدن مدفوع چیست؟
سفت شدن مدفوع یک بیماری جدی است که در آن مدفوع سفت شده، روده بزرگ یا راست روده را مسدود می‌کند. برخلاف یبوست، سفت شدن مدفوع می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
چه چیزی باعث سفت شدن مدفوع می‌شود؟
علل سفت شدن مدفوع عبارتند از:
- داروهای مسکن اوپیوئیدی
- فعالیت بدنی کم یا بدون فعالیت بدنی در مدت طولانی
- تغییرات غذایی
- یبوستی که درمان نمی‌شود
- ناتوانی در دفع مدفوع به دلیل ضعف یا مشکلات عضلانی
علائم و نشانه‌های سفت شدن مدفوع چیست؟
علائم و نشانه‌های سفت شدن مدفوع عبارتند از:
- یبوست مزمن
- احساس فشار در رکتوم یا تخلیه ناقص مدفوع
- درد کمر یا درد در شکم
- ادرار کردن بیشتر یا کمتر از حد معمول یا ناتوانی در ادرار کردن
- مشکلات تنفسی، ضربان قلب سریع، گیجی، سرگیجه، فشار خون پایین و نفخ
- اسهال ناگهانی و انفجاری یا نشت مدفوع (به دلیل حرکت مدفوع در اطراف محل گیرافتادگی)
- حالت تهوع و استفراغ
- کم آبی بدن
سفت شدن مدفوع در افراد مبتلا به سرطان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
سفت شدن مدفوع به همان روش یبوست تشخیص داده می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، به بخش “چگونه یبوست در افراد مبتلا به سرطان تشخیص داده می‌شود؟” مراجعه کنید.
سفت شدن مدفوع چگونه درمان می‌شود؟
درمان اصلی برای سفت شدن مدفوع، مرطوب و نرم کردن مدفوع با استفاده از تنقیه است. مدفوع نرم شده سپس می‌تواند از بدن خارج شود. از آنجا که تنقیه می‌تواند برای افراد مبتلا به سرطان خطرناک باشد، فقط باید در صورت تجویز و تجویز پزشک استفاده شود.
ممکن است لازم باشد مدفوع پس از نرم شدن، به صورت دستی از رکتوم خارج شود. معمولاً از ملین‌ها برای درمان سفت شدن مدفوع استفاده نمی‌شود زیرا ممکن است باعث گرفتگی و آسیب به روده شما شود.
صحبت با پزشک در مورد یبوست
اگر یبوست دارید، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید تا بتوانید در اسرع وقت درمان شوید. درمان زودهنگام یبوست می‌تواند به جلوگیری از مشکلات جدی مانند سفت شدن مدفوع و انسداد روده کمک کند. پزشک شما می‌تواند به شما در یافتن راه‌هایی برای درمان و مدیریت این عارضه جانبی سرطان و درمان سرطان کمک کند.
سوالاتی که باید در مورد یبوست از پزشک خود بپرسید:
- در صورت بروز چه علائم یا مشکلاتی باید با شما تماس بگیرم؟
- آیا باید برای یبوست دارو مصرف کنم؟ اگر چنین است، چه دارویی باید مصرف کنم؟ از چه دارویی باید اجتناب کنم؟
- هر روز چقدر باید مایعات بنوشم؟
- چه غذاهایی می‌توانند به یبوست کمک کنند؟ از چه غذاهایی باید اجتناب کنم؟
- آیا می‌توانم برای کسب اطلاعات بیشتر با یک متخصص تغذیه ملاقات کنم؟
دریافت کمک در صورت ابتلا به یبوست
عوارض جانبی مانند یبوست یا سفت شدن مدفوع می‌تواند از نظر جسمی و روحی اذیت‌کننده باشد. درخواست حمایت از تیم مراقبت‌های بهداشتی شما مهم است. آنها می‌توانند به شما در آماده شدن برای دوران سخت و عبور از آن کمک کنند. درباره راه‌های مقابله با سرطان، بیشتر بیاموزید.
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
تأیید و نظارت: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
